Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-07-2019

Genadestoel

betekenis & definitie

Genadestoel - De g. (vgl. → Christologische voorstellingen) komt in de kunst voor als een verbinding van het Drieëenheidsmotief met het Lijden van Christus. Vanaf de 12e eeuw wordt de g. weergegeven: de tronende God de Vader houdt Christus, aan het kruis hangend, voor zich uitgestrekt, terwijl de H.

Geest in de gedaante van een duif er boven zweeft of aan zijn borst rust (zie pl.). Van Fr. oorsprong (abt Suger gaf het motief aan in een glasschildering van St.

Denis), verspreidt de voorstelling zich in de 13e e. naar Duitschland (Soester paneel in het Kaiser Friedr. Mus. te Berlijn) en in de 14e e. naar Italië.

Devotieschildering werd het vooral in Duitschland, waar Dürer in zijn zgn. Allerheiligenbild (Weenen) de compositie vervolmaakte door zijn drievoudigen krans van aanbiddende gestalten.Een variatie van het motief laat God den Vader in pietà-trant het Lichaam van zijn Zoon in zijn schoot dragen, terwijl het kruis dan vervalt (Rubens: Antwerpen).

Terlingen-Lücker.