Gedachte - is in ruimeren zin elke keninhoud, die ons, met of zonder inwerking van buiten, bewust wordt; in strikteren zin een denkact (begrip, oordeel, redeneering) of het resultaat daarvan. ➝ Gedachteding.
Gedachten zijn tolvrij Deze zegswijze is een vert, van Cicero’s „liberae sunt nostrae cogitationes” (pro Milone 29, 79), maar beteekent meer: onze phantasie kent geen grenzen. In den zin van: voor zijn gedachten wordt niemand gestraft, is het de vert, van Ulpianus’ „cogitationis poenam nemo patitur” (Digest. 48, 19, 18). Merkwaardig, dat Luther het als spreekwoord in onze formuleering bezigt („Von weltlicher Obrigkeit, wie man ihr Gehorsam schuldig sei”, 1523).
Brouwer.
