Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 04-07-2019

Ganglion

betekenis & definitie

Ganglion - 1° (dierk.) naam, behalve voor peesknoop, ook voor zenuwknoop gebruikt, waaronder dan een opeenhooping van zenuwcellen buiten het centrale zenuwstelsel verstaan wordt. De uitloopers der sensorische en sensibele zenuwcellen eindigen om de cellen, die in deze buiten het centrale orgaan gelegen ganglia opgehoopt zijn.

Zoo kent men de spinale ganglia, die voor de wervelkolom liggen en waarin de huidzenuwen eindigen en die een nieuw neuron vormen. Evenzoo kent men het g. opticum voor de gezichtszenuw, dat nog in het netvlies ligt, hetvestibulare voor de evenwichtszenuw, het g. oticum of auriculare voor de gehoorzenuw, het g. sphenopalatinum voor de smaakzenuw etc. Bovendien heeft de sympathische grensstreng een reeks verdikkingen, die sympathische g. bevatten. Verder in de peripherie zijn er in de sympathische zenuwen eveneens nog g. ingeschakeld, die de voor de instandhouding van de functie van de voor het leven noodzakelijke organen (ademhaling en hart, darm, nieren etc.) een zekere mate van zelfstandigheid waarborgen. Zoo kent men het g. coeliacum en g. solare voor de spijsverteringsorganen, het g. ciliare voor de oogpupil, het g. stellatum voor de hartwerking etc. Belangrijk is, dat ontsteking in de spinale ganglia der huidzenuwen door rheumatische infecties in het correspondeerende huidgebied gordelroos ( = herpes zoster) doet ontstaan, d.i. een zeer pijnlijke huidaandoening, die de bekende blaasjes geeft. Deze samenhang van de gordelroos met een aandoening der spinale gangliëncellen is het eerst door Barensprung beschreven.

Klessens. Lit.: v. Barensprung, Ann. d. Charité (1863); Lewandowskij, Handboek der neurologie (Berlijn).

2° In de chirurgie verstaat men onder g. een hard gezwel, uitgaande van gewrichtskapsel, peesscheede of pees, gevuld met geleiachtige vloeistof (peesknobbel). Komt vooral voor op handrug en strekzijde van voet. De behandeling bestaat in verwijdering.

Stukslaan met houten hamer voert meestal niet tot blijvende genezing.

Krekel.