Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 03-07-2019

Franck

betekenis & definitie

Franck - 1° Bruno, Duitsch schrijver van burgerlijk-liberale denkrichting en, vooral in zijn gedichten, gedisciplineerde vormkunst; * 1887 te Stuttgart.

Voorn. werken: Lyriek: Die Kelter (1920). Tooneel: Die treue Magd (1922); die Trösterin (1925); Zwölftausend (1927); Ein Sturm im Wasserglas (1930). Epiek : Trenck (roman, 1926); Politische Novelle (1928); Cervantes (1934).

2° César, Waalsch componist en organist; * 1822 te Luik, als zoon van Duitsche ouders, ✝ 9 Nov. 1890 te Parijs, waar hij sedert 1843 als kerkorganist

(St. Clotilde van 1860 af) en leeraar aan het Conservatoire had geleefd. In de muziek van F. is Bach’s polyphonie met Wagner’s chromatiek tot een zeer persoonlijk en ook sterk Romaansch getint geheel versmolten, dat op de geheele nieuwere muziek na 1880 een tijdlang zijn stempel heeft gedrukt, vooral op de kunst van F.’s leerlingen, o.a. Vincent d’Indy en Gabriël Piemé, in zekeren zin ook op Debussy (strijkkwartet in cyclischen vorm).

Werken: oratoria: Ruth (1846); Rédemption (1872); Les Béatitudes (1879): Rebecca (1881). Eenige opera’s, kerkmuziek en liederen. Symphonische gedichten : Les Eolides (1876); Le chasseur maudit (1882); les Djinns (met piano, 1884). Variations symphoniques (idem, 1885); Psyche (met koor, 1888). Symphonie in d (1889); vioolsonate (1886); pianokwintet (1879); strijkkwartet (1889); Prélude, choral et fugue (1884); Prélude, aria et final (1887) (beide laatste voor piano); orgelwerken, o.a. Trois chorals (1890). — Lit.: o.a. V. d’Indy, C. F. (1906, 1930), M. Emmanuel, C. F. (1930).

Reeser

3° Hans, Duitsch schrijver van drama’s, gedichten en verhalen, waarin het realistisch en het metaphysisch standpunt worden verzoend; * 1879 te Wittenberg.

Voorn. werken: Epiek: Pentagramm der Liebe (novellen, 1919); Meta Koggenpoord (roman, 1925); Septakkord (novellen, 1926); Der Regenbogen (novellen, 1927); Recht ist Unrecht (novellen, 1928). Lyriek: Siderische Sonette (1920); Tellurische Sonette (1931). Drama: Godiva (1919); Klaus Michel (1926); Reise in die Ewigkeit (1934).

4° James, Duitsch natuurkundige; * 1882 te Hamburg. In 1911 privaatdocent in de natuurkunde te Berlijn, in 1920 prof. te Göttingen. Samen met Hertz bewees hij langs cxperimenteclen weg, dat atomen slechts bepaalde hoeveelheden energie kunnen opnemen. Deze schitterende bevestiging van de quantumtheorie bezorgde hen samen in 1925 den Nobelprijs voor natuurkunde. In 1926 vond F. een methode om uit molecuulspectra de dissociatiewarmte