Familieportret - afbeelding van een persoon, gemaakt met het doel deze in de familie te bewaren. Meestal zijn het olieverfschilderingen; ook andere technieken komen echter voor; in de 18e eeuw is tevens de pastel in zwang, en de portretbustes in beeldhouwwerk, die steeds (hoewel minder veelvuldig) voorkomen, zijn eveneens tot het f. te rekenen.
Het f. geeft in het algemeen één persoon weer; vaak komen pendanten voor (man en vrouw). Naast het familieportret kent men nog het familiestuk, waarop een geheel huisgezin of een geheele familie is afgebeeld.
Hoewel men in de Antieke cultuur al sporen vindt van f. (o.a. de Egyptische Fajjoemportretten), kan men de ontwikkelingsgeschiedenis van het onze niet verder terug voeren dan tot de 15e eeuw, nl. tot de beeltenissen van stichters op de vleugels van altaren. Enkele voorbeelden van losse portretten uit dien tijd zijn ook reeds voorhanden, maar pas in de 16e eeuw komt dit zeer in de mode, terwijl de groote bloei in Nederland in de 17e eeuw werd bereikt.
Het aanbrengen van een geslachtswapen kwam op het eind der 16e eeuw in gebruik en vond in de 17e en 18e eeuw zeer veel toepassing; het idee familieportret werd er door geaccentueerd; tevens vindt men vaak naam en leeftijd van den afgebeelde vermeld. Men kan zeggen, dat de bloei tot ongeveer 1860 geduurd heeft, toen de fotografie voor een aanmerkelijk deel de plaats ging innemen.
Natuurlijk worden in den tegenw. tijd nog f. geschilderd, maar in verhouding veel minder dan vroeger.Het portretschilderen was altijd opdrachtwerk voor de kunstenaars, toch hebben sommigen hun beste kunnen daarin vereeuwigd (bijv. Frans Hals, Jan Toorop).
