Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 24-04-2019

Devies

betekenis & definitie

Devies - 1° (uit het Fransch van het Middel. Latijnsche divisa = onderscheidingsteeken), kenspreuk van (adellijke) personen, geslachten, orden, vereenigingen enz., die op de wapens onder het schild op een band behoort te staan; in den Ouden tijd op de schilden, in de M. E. ook op triomfbogen, vanen, tapijten, schepen en gebouwen.

De oorsprong is vaak te zoeken in een ouderen „cri de guerre”, al moet die toch ook dikwijls ervan onderscheiden worden, ook om zijn heel anderen vorm: Haro, haro (Noormannen); Hie Welf, hie Waiblingen; Montjoie S. Denis (Frankrijk); Allah il Allah (Turkije). Onderstaand wordt een klein lijstje van bekende ordespreuken gegeven, welke woord-deviezen geheel op zichzelf staand moeten beschouwd worden van zakelijke deviezen (= emblemen, zinnebeeldige figuren).

Bene Merenti (pauselijke en Roemeensche ridderorde); God zij met ons (Oranje-Nassau); Gott mit uns (Pruisische Kroonorde); Hony soit qui mal y pense (Kouseband); Ich dien (Grootbritt. Bathorde); Je l’ay empris (Spaansche Gulden Vlies); Pretium laborum non vile (Oostenr. Gulden Vlies); Je maintiendrai (Oranje-Nassau en Luxemb. Eikenkroon); L'Union fait la force (Belg. Leopoldsorde); Pour le Mérite (Pruisisch); Pro Deo et Principe (Gregorius-orde); Pro Ecclesia et Pontifice (pauselijk eereteeken van denzelfden naam); Suum cuique (Pruisische Zwarte Adelaar); Viribus unitis (Oostenr.

Frans-Joseph-orde); Virtus nobilitat (Ned. Leeuw); Virtuti et merito (pausel. Pius-orde); Voor Moed, Beleid en Trouw (Ned. Willemsorde).

L i t.: v. Radowitz, Die Devisen und Mottos des späteren Mittelalters (1850); A. Chassant en H. Tousin, Dictionnaire des devises histor. et héraldiques (3 dln. 1878 ; suppl. 1896); Dielitz, Die Wahlund Denksprüche, Feldgeschreie u.s.w. (Frankfort 1887); Krebs, Mottos und Devisen des Kriegerstandes (1896); La grande Encycl. (Parijs, art. Dévise, 383-384).

Brouwer.

2° Deviezen zijn → wissels en → chèques, in het buitenland betaalbaar in buitenlandsch geld.