Deli-Maatschappij - oudste Indische ➝ cultuurmaatschappij, opgericht in 1869, nadat gebleken was, dat de grond van Deli geschikt was voor de tabakscultuur en dat men van de zijde van den sultan van Deli geen moeilijkheden te verwachten had. De D.-M. heeft een overheerschend aandeel gehad in de economische ontwikkeling van Noord-Sumatra en in de wijziging in de samenstelling van de bevolking van die streken.
De Deli-Spoorwegmaatschappij dankt aan de D.-M., welke haar in 1881 haar concessie afstond, haar bestaan; Medan is door de D.-M. groot geworden, Belawan eveneens. Het voornaamste product is vanaf het begin tabak geweest, dat via Belawan naar Amsterdam verscheept wordt om daar verhandeld te worden; de aanplanting, thans verdeeld over 23 ondernemingen, staat sinds 1914 onder de wetenschappelijke leiding van het Deli-proefstation. In deze eeuw is ook de productie van rubber een zekere rol gaan spelen. De D.-M., die met een kapitaal van 40 millioen werkt, waarvan 25½ millioen gestort, bezit meer dan 150 000 ha grond en onderhoudt een talrijk personeel.
De inheemsche arbeiders zijn grootendeels Javanen, die vroeger onder poenale sanctie uit Java geïmporteerd werden. In 1931 heeft de D.-M. echter vrijwillig afstand gedaan van het recht op poenale sanctie met het oog op het verzet in sommige Amerikaansche kringen tegen import van goederen, die niet in vrijen arbeid gewonnen zijn. De D.-M. heeft ten behoeve zoowel van haar Europeesche als van haar Inheemsche arbeiders talrijke sociale maatregelen getroffen, waardoor zij op dit terrein zich groote verdiensten heeft verworven en baanbrekend werk heeft verricht.
Lit.: Gedenkboeken van 1919 en 1929.
Berg.
