Conservatorium - (Ital. conservatorio, Fr. conservatoire, Eng. conservatory) was oorspronkelijk een weeshuis, waarin muzikaal onderricht werd gegeven; de oudste inrichting van dien aard is het in 1537 gestichte Conservatorio Santa Maria di Loreto te Napels. Gaandeweg breidde zich het aantal conservatoria over Italië en over geheel Europa uit, waarbij op den duur de naam zuiver de beteekenis van een muziekschool kreeg.
Zoo ontstond in 1784 het vermaarde Conservatoire te Parijs, dat nog altijd de machtigste en meest omvattende organisatie op dit gebied is. In den loop van de 19e eeuw werden conservatoria opgericht o.a. te Milaan (1807), Praag (1811), Weenen (1817), Leipzig (1843), Berlijn (1850) en St. Petersburg (1863). In Nederland zijn vooral de conservatoria te Den Haag, Rotterdam en Amsterdam van beteekenis.
Het eerste werd in 1826 gesticht (Koninklijk Conservatorium, directeur sedert 1918 Joh. Wagenaar), in 1845 volgde de Muziekschool van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst te Rotterdam, sedert 1931 verbonden met het Toonkunst-Conservatorium (directeur Willem Pijper), terwijl in 1862 het Amsterdamsch Conservatorium werd geopend, dat thans onder de directie van Sem Dresden staat. In België bestaan conservatoria te Antwerpen, Brussel, Gent en Luik.
L i t.: het zeer gedetailleerde artikel Konservatorium in Musiklex. v. Hugo Riemann (Berlijn 111929). Reeser.
Het conservatoriumgebouw bevat gewoonlijk een of meerdere zalen voor uitvoeringen van muziek en meerdere studeer- en leslokalen met de noodige dienstvertrekken en toiletten. Het moet geheel ingericht zijn naar de eischen van een goede acoustiek; het geluid van buiten moet worden geïsoleerd en ook van binnen mogen de studeerenden elkaar niet hinderen. Dit stelt hooge eischen aan den bouwtechnicus. De bouwdeelen moeten zooveel mogelijk door isolatiematerialen van elkaar gescheiden, de leidingen in kanalen weggewerkt en goed geïsoleerd worden, vooral bij de koppelingen en muurdoorbrekingen; deuren en vensters worden verdubbeld en zwaar geïsoleerd.
Thunnissen.
