Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 23-04-2019

Chloor

betekenis & definitie

Chloor - is een chemisch element. Symbool Cl, atoomgewicht 35,467, atoomnummer 17. Chloor staat in de zevende groep van het periodieke systeem en vormt met de elementen fluorium, bromium en jodium de groep der halogenen of zoutvormers.

Eigenschappen.

Het is bij gewone temperatuur en druk een groengeel gas met verstikkenden geur, dat in geringe hoeveelheid ingeademd, hoesten en benauwdheid, in grootere hoeveelheid bloedspuwingen en den dood ten gevolge kan hebben. Vandaar het gebruik in den Wereldoorlog als strijdgas. Vloeibaar chloor kookt bij -33,95° C (760 mm druk) en stolt bij -100,5° C. Bij 20,85° C heeft het een druk van 18,6 at. Het geleidt den electrischen stroom niet.

Gasvormig chloor bestaat uit moleculen Cl2, die bij 1400° C éénatomig worden. In zijn verbindingen is het element gewoonlijk éénwaardig. Chloorgas lost op in water (➝ Chloorwater), tetrachloorkoolstof, chloroform en andere chloorbevattende koolwaterstoffen.

Als een der meest reactieve elementen verbindt het zich met bijna alle andere, zoo bijv. met waterstof onder explosie (➝ Chloorwaterstof).

Voorkomen.

Wegens zijn groote reactiviteit komt het niet in vrijen toestand voor; in enorme hoeveelheden echter als keukenzout, kaliumchloride en magnesiumchloride.

Bereiding.

In het laboratorium wordt het chloor gemaakt uit zoutzuur en orydantia, als bruinsteen, kaliumpermanganaat, chloraten, chloorkalk, enz. De technische bereiding geschiedde vroeger vooral uit zoutzuur en bruinsteen, waarop, ter regenereering van het bruinsteen, het zgn. Weldonproces aansloot. Ook de oxydatie van zoutzuur met lucht onder den invloed van katalysatoren, het zgn. Deaconproces, voerde tot het doel.

De winning van het chloor door chlooralkali-electrolyse, heeft deze processen echter grootendeels verdrongen (in Nederland te Boekelo en Wormerveer). Chloor vindt toepassing als strijdgas (zie onder), voor de bereiding van chloorkalk, chloraten en bleekvloeistoffen. Verder voor de desinfecteering van drinkwater, zwembaden en afvalwater. Het is in gecomprimeerden toestand in den handel verkrijgbaar.

Hackmann.

C. is de eerste stof, welke op groote schaal als strijdgas werd gebruikt (Duitsche gaswolkaanval van 22 April 1915 bij Ieperen). Het kan alleen toepassing vinden bij het gasblazen. Het werd spoedig door krachtiger strijdgassen verdrongen. Fiévez.