Chineesche burgeroorlog - sedert 1922. (Zie ook ➝ China, sub Historisch en politiek overzicht.) De deelneming van China aan den Wereldoorlog had aan het land een betrekkelijke rust gegund. Die toestand veranderde echter in 1922, toen zich de communistische invloed in de beter georganiseerde Zuidelijke provinciën deed gevoelen, en de oppositie tegen de gewestelijke bevelhebbers en de roovergeneraals uit het Noorden scherper werd. Die communistische propaganda werd op behendige wijze gevoerd door de gezanten der Sovjet-republiek, Joffe, en daarna Borodin, vooral op de Kwomintang of nationalistische partij onder leiding van Soen Jat-Sen; ze bewerkte een algemeene boycot van de Engelsche belangen in het Zuiden. Het door Russische officieren op nieuwe leest geschoeide leger viel de Noordelijke troepen van Tsjang Tso-lin met succes aan en bezette Hongkong. Maar oneenigheid tusschen Borodin eenerzijds, de Kwomintang en de Nationale regeering van Sjanghai anderzijds, verwekte een hevige reactie tegen de bolsjewistische propaganda, vanwege de sterke regeering van Tsjang Kai-Sjek; daarbij verzwakte de moord op Tsjang Kai-Sjek in Juni 1928 den weerstand van de Mantsjoerijsche generaals, zoodat na korten tijd de Nationale Regeering onder Tsjang Kai-Sjek haar invloed ook tot het Noorden kon uitbreiden; de eenheid van China was dus weer hersteld, niettegenstaande den twist, die onder de generaals nogmaals uitbrak. In den schoot van de Kwomintang zelf berokkende de oppositie van linksche en rechtsche partijen Tsjang Kai-Sjek groote moeilijkheden; toen zijn onderhandelingen met de opstandige machthebbers Feng Joe-Sjang en Jen Sji-Sjang mislukten, brak de burgeroorlog weer uit, die pas een einde nam met de overwinning van Tsjang Kai-Sjek, de bezetting van Peking en het herstellen van de eenheid van China, einde 1930.
Lit.: R. Grousset, Histoire de l’Extrême-Orient (Parijs 1929).
Cosemans.
