Blanke verzen - zijn rijmlooze vijfvoetige jamben, bijv.
Op stillen najaarsdag, toen al de boomen het eerste kleed der gouden krankheid droegen, Toen schaterden er koopren schateringen van honderd horens over dal en heuvel.
(M. Kemp.)
Het eerst in Italië in gebruik gekomen onder den naam van versi sciolti bij G. Trissino in een treurspel Sophonisbe (1515), en een heldendicht L’Italia Liberata de’ Goti (1547), zijn de rhythmische mogelijkheden van dit verstype pas in de dramatische en epische poëzie van Engeland tot rijke ontwikkeling gebracht. Het is het eerst in Engeland gebruikt door Surrey in zijn vertaling van het vierde boek van de Aeneïs (1543), mogelijk onder invloed van den Italiaan F. M. Molza, die in 1541 datzelfde vierde boek in versi sciolti had vertaald. In het drama werd het voor het eerst gebruikt in Gorboduc (1562); op het volkstooneel door C. Marlowe (1587). Omstreeks dezen zeilden tijd wordt de naam b. v. het eerst gebruikt door Th. Nash. Sedert de meesterwerken van Shakespeare, omstreeks 1590 tot 1610, is het blank vers heerschend gebleven in het dichterlijke Engelsche drama — met een korte onderbreking ten tijde van Dryden (omstr. 1680) ten voordeele van het gerijmde heroic couplet.
De statige breede golving van dit rhythme is in rijke verscheidenheid ontwikkeld in het epos van Milton (omstr. 1670). In de 18e eeuw verstart het tot een stijve en eentonige mode. In het begin der 19e eeuw maakt Wordsworth het weer plooibaar; een halve eeuw later wordt het melodieus bij Tennyson, sterk en hoekig bij Browning. Swinburn gebruikt het voor zijn drama’s, Longfellow voor zijn vertaling van de Divina Commedia. In Nederland heeft de Engelsche vijfvoetige jambe pas terrein gewonnen na 1880 ten koste van den Franschen Alexandrijn, en sedert dien werden b. v. gebruikt o.a. door W. W. van Lennep, A. Verwey, W. Kloos, enz. Toch hebben zij in de Nederlandsche poëzie — mogelijk wegens de vele vrouwelijke uitgangen — nooit die beheerschende positie kunnen veroveren, die hun in de Engelsche letterkunde toekomt. Pompen.
