Anagram - (Gr.), lett.: terugschrijving; letterverschikking, waardoor het woord of de zin een andere beteekenis krijgt. Het eenvoudigst is het a., waarbij een woord van achteren naar voren wordt gelezen, bijv. in de hymne Ave Maris Stella (9e eeuw) Eva: Ave. Dikwijls vindt men de letters van een naam of zin zóó verplaatst, dat er een nieuwe zin ontstaat, waarvan de beteekenis eenig verband houdt met de oude. De rederijkers toonden met zulke knutselarijtjes graag hun „letterkundige” bekwaamheid.
De bloeitijd van het a. was de 16e en 17e eeuw. In Frankrijk werd het door den dichter Dorat in de mode gebracht ten tijde van Karel IX (1560—’74). Veel Renaissance-schrijvers gebruikten een a. als pseudoniem; zoo veranderde Vondel zijn naam Joost van der Vondelen in: Door een is ’t nu voldaen (J = i, V = u), waarschijnlijk met zinspeling op den kruisdood van Christus, door Wien alles voldaan is. Het a. schijnt in het Oosten ontstaan en door de Kabbalisten verspreid te zijn.
v. d. Wijnpersse.
