Ernst.
Te Jena 1863 privaatdocent natuurkunde. * 23 Jan. 1840, + 14 Jan. 1905 te Jena. 1870 prof., 1878 directeur sterrenwacht. 1875 medebezitter van de fabriek van C. Zeiss; na den dood van C. Zeiss (1888) maakte hij van de fabriek een stichting, om de optische industrie te bevorderen, den econ. toestand der medewerkers te verbeteren (winstdeeling, 8-urige arbeidsdag, hoog beloond overwerk), instellingen van algemeen nut en wetensch. studiën te steunen. Solidaristische opzet, maar door de arbeiders egoïstisch uitgebuit. Hij vervolmaakte het microscoop, vond den naar hem genoemden condensor uit, den prisma-verrekijker, afstandsmeter, enz.
Lit. : Abbe, Ges. Abhandl. (3 dln., 1903—’06); F. Auerbach, E. Abbe (1918); Wesselhoeft, E. A. als Führer der Volksgemeinschaft (1927).
Schlichting.
