is een door Christus in Marc. 8 ; 34 gestelde eis voor wie zijn volgeling wil zijn. Zichzelf verloochenen is in de evangelische context: voor Christus en het Evangelie alles, zelfs zijn leven prijsgeven (Marc. 8 : 35), zich niet schamen voor Christus en zijn woorden (Marc. 8 : 38), Christus ten koste van alles, zelfs zijn leven, belijden.
De oorspronkelijke betekenis van de christelijke zelfverloochening is dus: Christus belijden temidden van een boze, vijandige wereld, met gevaar van alles, zelfs zijn leven te verliezen, dus de zelfverloochening van de martelaar, de bloedgetuige van Christus.
Toen de wereld, waarin de Christenen leefden, uiterlijk christelijk was geworden en de wereldse machten het Christendom niet meer vijandig waren, werd zelfverloochening: Christus volgen in zijn leven met verloochening van zijn egoïstische, gevallen, tot zonde geneigde natuur. Zelfverloochening in deze zin is de negatieve zijde, het prijsgeven, dat is opgesloten in het streven naar christelijke heiligheid. Het heeft nog steeds de kracht van een getuigenis voor Christus, maar het wordt niet noodzakelijk als een belijdenis van Christus in deze wereld beleefd (zie Ascese 1). Naarmate de wereld weer meer ontkerstend en Christus vijandig is geworden, wordt iedere zelfverloochening een Christus belijden en kan Christus belijden een zelfverloochening in de oorspronkelijke betekenis worden.
Dikwijls verstaat men in gangbare, weinig reflecterende ascetische literatuur onder zelfverloochening: ieder niet inwilligen van lustbegeerten (zie hierover Ascese 2).
K. D. B.
