Uitgaande van de gedachte dat de hele schepping onder de zonde gebukt gaat en uitziet naar de verlossing die Christus aan de wereld heeft gebracht, zegent de Kerk allerlei zaken en personen om hen zo aan de verlossingsgenade deelachtig te maken of in dienst te stellen van de verlossing. Veelal gaat aan de eigenlijke zegening een exorcisme vooraf, waardoor de macht van de duivel gebroken wordt en plaats wordt gemaakt voor de werking van de Geest Gods.
Niet alle zegeningen zijn van dezelfde inhoud of kracht. Wanneer het over gewone voorwerpen gaat van het dagelijks leven (auto, machine, levenswaren enz.), vraagt de Kerk in haar zegening aan God, dat Hij deze stoffelijke zaken in dienst moge stellen van het eeuwig heil van de mensen.
Het gaat dus bij deze zegeningen niet op de eerste plaats om het tijdelijk geluk van de gebruikers (bijv. geen ongelukken krijgen met de auto). De zaak zelf wordt door deze zegeningen niet veranderd, wordt ook niet „heilig”, d.w.z. aan het profane gebruik onttrokken.
Tot dezelfde categorie zegeningen behoort ook een hele reeks zegeningen van personen in bepaalde omstandigheden. Zo zegent de Kerk een moeder die voor het eerst na de geboorte van een kind weer ter kerke gaat (Kerkgang), of een zieke.
Naast deze zegeningen kent de Kerk ook zegeningen die wél de zaak aan het profane gebruik onttrekken en daardoor in zekere zin „heiligen”. Dergelijke gezegende zaken worden door profaan gebruik ontheiligd.
Dit is bijv. het geval met het zegenen van een kerk (wijden, consacreren), van een kelk e.d. Ook personen kunnen door deze zegeningen „heilig” worden; d.w.z. aan God speciaal worden toegewijd, zodat ze op heel speciale titel God toebehoren.
Door de aan God toegewijde staat, waarin zich een dergelijke persoon bevindt, is hem het stellen van bepaalde, in zich geoorloofde, handelingen ontzegd.
Een vergrijp tegen een dergelijke persoon is een heiligschennis.
Anders dan de sacramenten die dikwijls in de hoogste zin een zegen zijn, zoals bijv. de priesterwijding geven de zegeningen der Kerk uit zich zelf geen genade. Deze wordt evenwel gegeven krachtens de voorbede van de Kerk en naar gelang de persoon in kwestie zich in gelovige liefde met Christus verenigt (zie Sacramentale).L. B.
