is een bij uitstek bijbels woord. Het duidt niet slechts de act aan waarbij men met een ander een overeenkomst aangaat, maar ook de overeenkomst zelf en de voorwaarden waartoe men zich gebonden heeft; vandaar uitdrukkingen als „de woorden van het verbond onderhouden" (Deut. 29 : 8), de „tafelen van het verbond” (de stenen waarop de voorwaarden stonden ingegrift, Deut. 9 : 9) enz.
Verbond veronderstelt een verhouding van persoon tot persoon, van groepen onderling of van een groep ten opzichte van een enkeling. Op zuiver natuurlijk terrein speelde het verbond reeds een grote rol; de mens is nu eenmaal een sociaal wezen, is op anderen ingesteld en van anderen afhankelijk, en terwille van de rechtszekerheid sluit hij verbonden.
Ook Israël deed dat, maar deed het als iets heiligs onder Gods oog en volgens een bepaald ritueel (2 Bloed). Wie eenmaal zo’n verbond gesloten had, was verplicht tot chesed, tot hulpvaardige trouw (2 Genade).
Men vindt dit min of meer bij alle volken, maar het bijzondere van Israël is, dat God zelf met dit volk uit louter genade een verbond heeft willen sluiten. Eerst met de aartsvaders, later met het volk als geheel.
Omdat een verbond een persoonlijke, zeer intieme binding veronderstelt, tekenen vooral de profeten het verbond van God met Israël als een huwelijk God is de bruidegom en Israël de bruid of vergelijken het met de verhouding van vader tot kind. Door dit verbond met het volk treedt God ook in verbond met ieder lid van dat volk: als Hij iemand rechtvaardigt (2 Rechtvaardiging), gaat Hij een verbond met hem aan, terwijl zijn genadegaven het verbond constitueren.
De nadruk dient altijd te vallen op de persoonlijke binding; men moet de voorwaarden, de clausules van het verbond uit persoonlijke liefde onderhouden, anders vervalt men tot letterluiechterij en sterft de geest. Het Farizeïsme heeft dit duidelijk gedemonstreerd (2 Gerechtigheid).
Jesus Christus heeft het oude verbond afgeschaft en het nieuwe gesloten in zijn eigen bloed.
Sindsdien treedt de gelovige in een persoonlijke verbondsrelatie tot de Vader, door de Zoon en in de Heilige Geest.
Die relatie is zo innig, dat er zelfs van inwoning sprake is. 2 ook Overspel, Verloving. J. v.
D.
