gehouden van 8 Dec. 1869 tot 20 Oct. 1870, was het 20ste algemeen concilie, dat behalve door zijn bepalingen over de natuurlijke godskennis, welke principieel als mogelijkheid werd erkend, bijzondere bekendheid verwierf door de uitspraak over de pauselijke onfeilbaarheid, waartegen aanvankelijk vooral op grond van opportuniteit, doch ook wel uit dogmatische overwegingen (Döllinger e.a.) sterke bezwaren bestonden. Het gehele, zorgvuldig voorbereide en in schemata uitgestippelde plan kon slechts gedeeltelijk behandeld worden, daar Rome door Piëmontese troepen werd bezet en het concilie voor onbepaalde tijd verdaagd moest worden.
Een belangrijke rol speelde er kardinaal Dechamps van Mechelen, wiens visie op de Kerk als levend geloofwaardigheidsmotief de instemming der Vaders kon vinden. De noodzakelijkheid der openbaring voor de feitelijke gave, zekere en tijdige kennis der natuurlijke waarheden omtrent God en godsdienst werd nadrukkelijk erkend.
Van het geloven, dat begin is van het heil, werd een bepaling gegeven, die sterk de verstandelijke zijde ervan belicht, zoals ook de redelijkheid van de geloofsdaad met klem verdedigd werd. Zodoende werd dit concilie een duidelijk symptoom van de Katholieke handhaving der apologetiek.
Voorts werd nader ingegaan op de verhouding van geloof en rede en werd in de Kerk vooral het mysterie der eenheid belicht, zoals dat zichtbare gestalte krijgt in de paus als zichtbare band van vereniging met Christus. 774 Vaders namen aan dit Concilie deel. Er werden 93 algemene vergaderingen gehouden. j. c.
G.
