is het eerste woord van een bede, ontleend aan de apocriefe tekst 4 Esdras 2 : 34 en 35, die als antifoon van de introïtus in de missen voor overledenen wordt gezongen. Het werd de naam voor deze mis zelf.
Al vroeg bestond het gebruik bij een dode het officie te zingen en een mis op te dragen (zie Confessiones van St. Augustinus bij de dood van de H. Monica). De mis was alleen offermis, waarbij geen of een zeer kort katechetisch gedeelte kwam. Omdat deze mis steeds een particulier belang was van een enkele familie, was er in de Westerse liturgie veel verschil in de formulieren, totdat tenslotte ons huidige formulier het meest aangenomene was en voorgeschreven werd. De liturgie belicht de troostende en vreugdevolle gedachten, en spreekt weinig over het oordeel, de hel, het wachten des vagevuurs; de sequentie Dies irae maakt daar een uitzondering op: dit stuk werd niet voor de Dodenritus gemaakt maar voor de Oordeelszondag, de laatste na Pinksteren, en werd om haar aangrijpendheid ook soms in de dodenmis gezongen.
De melodieën dezer mis zijn eenvoudig en genomen uit de feriaaltonen, of gewone, vaak gehoorde typemelodieën. De polyphonisten hielden zich aan de Gregoriaanse themata voor hun requiems. In de Baroktijd viel men op de requiemmis aan als een welkome gelegenheid om effecten te maken. p. D. B.
