moet ten minste in twee betekenissen worden verstaan:
1. A geeft aan B een zekere geldsom ten gebruike en ontvangt daarvoor een zekere vergoeding;
2. een bedrijf trekt kapitalen aan en keert van de winst aan de aandeelhouders uit.
Het tweede geval is het meest voorkomende in onze kapitalistische economie. De functie van de rente is daarin duidelijk: zij reguleert de kapitaalbeweging, omdat door hoge rente de kapitalen worden getrokken naar de plaatsen van de grootste behoefte of de grootste mogelijkheden. Er schuilt natuurlijk indeze regelingen een ethisch probleem, vooral in het tweede geval: rente is een inkomen op grond van anderer arbeid. Bij de beoordeling van dit probleem moet men eerlijkheidshalve rekening houden met de veranderde functie van het geld in de veranderde samenleving. Het concilie van Elvira (313) heeft het nemen van rente zonder reserve afgekeurd en er straffen voor vastgesteld; de oude kerkvaders zijn eenstemmig in de veroordeling van de rente: het geld was in de toenmalige maatschappij ruilmiddel, een lening heeft een consumptief karakter.
Tot in de 18de eeuw (encycliek „Vix pervenit” van Benedictus XIV, 1745) "handhaaft de Katholieke Kerk het verbod inzake rente voor verbruikslening (Lat.: mutuum) op grond van de beschouwing dat geld onvruchtbaar is en louter verbruiksgoed. Als echter, ter wille van uiterlijke redenen, het uitlenen voor de lener winstverlies betekende, mocht rente worden genomen.
De moderne, kapitalistische economie, die, in tegenstelling met de gesloten, stationnaire economie van vroegere tijden, open en dynamisch is, heeft veralgemeend wat in vroegere tijden slechts uitzondering was: thans kan ieder onmiddellijk geld omzetten in productiekapitaal. Daarom laat de Kerk, die nochtans het beginsel handhaaft dat alleen op grond van verbruikslening geen rente mag worden geheven, een gematigde kapitaalinterest toe (Codex Iuris Canonici, can. 1543). Tegen het arbeidloos inkomen kwam de radicale school van Oostenrijk (A. Orel in Oeconomia perennis) op; zijn leer werd door Pius XI in Quadragesimo Anno weerlegd.
w. B./c. v. G.
