Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

PASEN

betekenis & definitie

is het oudste christelijke feest en het centrum van het Kerkelijk .Jaar. Het eigenlijke kernpunt is de viering van de verlossing als een overgang van dood naar leven . Door het meevieren treden de Christenen in dit verlossingsmysterie in.

In de Oudheid ontmoeten we twee opvattingen over Pasen, die ook in de liturgische practijk een weerslag hadden. De ene (Aziatisch, de zgn.

Johanneïsche) zag Pasen vooral als vervulling van de oudtestamentische typologie van het Paaslam. De aanhangers van deze opvatting legden nadruk op de dood en hielden vast aan de datum van Christus’ sterven, in het Johannes-Evangelie de 14de Nisan.

Zij werden daarom Quartodecimanen genoemd. De anderen legden meer de nadruk op de overgang naar het leven, de verrijzenis, en dezen vierden daarom het Paasmysterie op de vroege Zondagmorgen na de 14de Nisan.

Deze vooral in het Westen verbreide opvatting verdrong na veel strijd de andere. De eigenlijke viering bestond in een grote nachtwake . Daar het op den duur echter onmogelijk was, dat allen deze nachtelijke viering bijwoonden, werd de eucharistieviering op de Zondag herhaald.

Het overgangskarakter trad hierdoor op de achtergrond en de volle nadruk kwam te liggen op de Verrijzenis. De nachtviering werd tevens in tijd meer naar voren geschoven omdat het voor de dopelingen (kinderen) bezwaarlijk werd.

Hiermee verloor de oude Paasviering aan betekenis en kwam de beleving van het Paasmysterie enigszins in het gedrang.Paus Pius XII heeft de eigenlijke Paasviering weer in ere hersteld door verlof te geven de Paasnacht wake weer in te voeren. Dit herstel is het uitgangspunt geworden van een vernieuwde liturgische beweging en is vooral beïnvloed door een hernieuwde aandacht van de theologie (o.a. Odo Casel) voor de betekenis van het verrijzenismysterie en voor de waarde van het lichaam. L. B.