noemt men die verenigingen, die de zorg voor de volksgezondheid zoeken te behartigen. Zij zijn drie in getal wat NEDERLAND betreft: het neutrale Groene Kruis, het R.K.
Wit-Gele Kruis en het prot.-christel. Oranje-Groene Kruis.De kruisverenigingen hebben alle dezelfde werkwijze. De gezondheidszorg, wordt onderscheiden in de curatieve, preventieve en positieve gezondheidszorg. De curatieve zorg, voor zover deze door de kruisverenigingen wordt behartigd, strekt zich uit tot de verpleging van thuisliggende zieken. Vooral sinds Wereldoorlog II heeft het werk van de kruisverenigingen zich ontwikkeld in de richting van de preventieve en positieve gezondheidszorg, bij welke laatste men niet alleen het voorkómen van ziekten, maar ook het verbeteren van de gezondheidstoestand beoogt. Daar gezondheidszorg geen kwestie is van louter techniek, doch de totale mens met zijn levensbeschouwing hierbij betrokken is, is het WitGele Kruis gebaseerd op katholieke grondslag.
De gezondheidszorg, zoals deze door de kruisverenigingen wordt behartigd, wordt in de gezinnen gebracht door de wijkverpleegster. Zij neemt in het gezin een vertrouwenspositie in naast de huisarts, met wie zij samenwerkt. Zij is de contactpersoon met de verschillende diensten zoals zuigelingenzorg, kleuterzorg, t.b.c.-bestrijding, rheumatiekbestrijding, kankerbestrijding enz.
De wijkverpleegster is in dienst van de plaatselijke kruisvereniging, d.i. een vereniging, waarin de leden hun eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor hun gezondheid dragen. De consultatiebureau’s voor zuigelingen, kleuters enz. gaan van de plaatselijke verenigingen uit, evenals de uitlening van verplegingsartikelen. Het lidmaatschap van de plaatselijke verenigingen is vrijwillig. In 1953 waren ongeveer 63 pct. van de katholieke gezinnen lid van het Wit-Gele Kruis. Het bestuur wordt gekozen uit en door de leden.
De plaatselijke verenigingen zijn verenigd in provinciale bonden, die advies en hulp geven aan de aangesloten verenigingen. De provinciale bonden formeren te zamen de Nationale Federatie ,,Het Wit-Gele Kruis”, welker taak het is leiding te geven aan het werk, contacten te onderhouden met de centrale overheid en nationale organisaties. Haar bureau is gevestigd te Utrecht, Heerenstraat 35, waar ook het redactie-adres is van het maandblad Katholieke Gezondheidszorg, dat door het Wit-Gele Kruis wordt uitgegeven.
Een aparte opzet binnen het Wit-Gele Kruis heeft de kraamzorg. Deze wordt verleend door de kraamcentra, die meestal een ruimer gebied bestrijken dan een plaatselijke vereniging. In deze centra werken onder leiding van een leidster-docente de kraamverzorgsters, speciaal opgeleide meisjes, die intern in het gezin gedurende ongeveer 10 dagen hulp geven aan moeder en kind en tegelijkertijd de zorg voor de huishouding op zich nemen. Het werk van de kruisverenigingen wordt gefinancierd uit de bijdragen, die de gezinnen leveren, aangevuld door subsidies, zie ook Zieken- en Gezondheidszorg en Geestelijke volksgezondheid.
H. L.
BELGIË. Ook in België zijn de kruisverenigingen werkzaam op het gebied van de volksgezondheid.
Het Belgische Wit-Gele Kruis, vereniging zonder winstbejag, erkend door het ministerie van Volksgezondheid en Gezin (Carolystraat 13, Brussel), is een zustervereniging van het gelijknamige Nederlandse organisme. Zijn werk bestaat in hoofdzaak in de verpleging van zieken. Zijn invloedssfeer is dus meer beperkt dan in Nederland, ofschoon het in de bedoeling van zijn bestuur ligt mettertijd andere diensten voor sociale geneeskunde in ruime zin op te richten, wanneer dit in het belang van de volksgezondheid nodig blijkt. De ziekenverpleging van het Wit-Gele Kruis gebeurt door de huishoudelijke bijstand en in de dispensaria voor verzorging. Op het belang van de verzorging ten huize werd in de jaren na Wereldoorlog II meer en meer de nadruk gelegd. Het verscherpte inzicht in de samenhang tussen de psychische gesteldheid en het physische genezingsproces leidde tot een grotere waardering van de verzorging ten huize, in het vertrouwde familiale milieu.
De diensten voor verpleging van de zieken ten huize beantwoorden dan ook aan een actuele behoefte. Het Wit-Gele Kruis beantwoordt elke oproep tot verzorging en staat ten dienste van alle gezinnen, zonder onderscheid van rang, stand, politieke of godsdienstige overtuiging. Elke plaatselijke afdeling bedient een nauwkeurig afgebakende sector. Zij omvat een équipe van gediplomeerde verpleegsters, die onder leiding van een hoofdverpleegster in georganiseerde dienst werken, ter beschikking van de dokter. De sociale gevallen, welke de verpleegster ontdekt, worden aan de maatschappelijke assistente overgemaakt. v. H.
