Belgische kolonie (sinds 1908) in Centraal-Afrika, beslaat een oppervlakte van 80 maal België en telt op 12 millioen inw. ruim 25 pct. R.K. en bijna 10 pct.
Prot. Voorts zijn er ca. 0,6 pct.
Islamietisch. De heidenen hebben een zekere kennis van een God-schepper, doch hun godsdienst bestaat meestal in een primitief animisme vermengd met fetisjisme.
Van de 12 millioen Kongolezen zijn er 8 millioen Bantoenegers, 3 millioen Soedannegers, enige tienduizenden semi-Bantoes en Niloten en ca. 150 000 Pygmoïden en Pygmeeën. De bevolking van Roeanda-Oeroendi bestaat uit 4 millioen Bantoes, beheerst door een élite-stam van 25 000 Wa-tutsi.
Naast de scholen voor Europese kinderen is er een groot aantal zeer verscheiden inlandse scholen, met nagenoeg 1 millioen leerlingen, vrijwel geheel in handen van missie en zending. Slechts sinds 1954 tracht de Belgische minister officiële neutrale scholen in te richten.Kongo is in Afrika als een open plek in een oerwoud van heidendom. Reeds is ruim een derde der bevolking katholiek. Verheugender nog is het zeer grote aantal catechumenen (meer dan 1 millioen), dat ook voor de toekomst genoeg perspectief biedt: geen missiegebied ter wereld kent een groter aantal geloofsleerlingen. De enorme groei der Kerk in Kongo heeft het noodzakelijk gemaakt, talrijke splitsingen in de kerkelijke organisatie aan te brengen. Er zijn thans 37 missiegebieden (vicariaten en prefecturen). Met het toenemen van het aantal gelovigen gaat gelukkig een verblijdende toeneming van het aantal inheemse roepingen gepaard.
Er zijn (1955) werkzaam: 2122 vreemde en 375 inheemse priesters; 735 vreemde en 382 inheemse broeders, met 211 novicen; 2182 vreemde en 736 inheemse zusters, met 266 novicen. Daarbij komen ca. 50 000 katechisten en moniteurs. Er zijn 432 groot- en 2819 klein-seminaristen. De eerste tientallen Europese lekemissionarissen, hoofdzakelijk vrouwen,zijn thans naar Kongo vertrokken. De voornaamste concentraties van gelovigen liggen in het industriegebied van Katanga (Z.O.), rondom de hoofdstad Leopoldstad (N.W.), en langs de meren in het N.O. De Belgische regering subsidieert de scholen die aan bepaalde voorwaarden voldoen.
Doch zeer vele kleine brousse-scholen komen voor de toelagen niet in aanmerking. Op 15 Jan. 1954 werd te Kimwenza bij Leopoldstad, onder de auspiciën van Leuven, een katholieke universiteit geopend. Bijzondere zorg vraagt de sociale ontwikkeling in dit gebied, waar, zoals elders in Afrika, de inlanders plotseling uit hun eigen vertrouwde omgeving gehaald worden en geplaatst in het moderne West-Europese industriesysteem. De inlandse wijk te Leopoldstad zal weldra een opeengehoopte arbeidersbevolking tellen van een half millioen zielen. Dank zij een voorzichtige sociale politiek blijven al te grote spanningen, die elders in Afrika hierdoor zijn opgeroepen, hier nog achterwege. Niettemin wordt het vraagstuk van de „évolués” dringend en sporen van practisch rassenonderscheid dienen ten spoedigste te worden weggewerkt.
Tot het gebied van Belgisch Kongo behoort ook het mandaatgebied van Roeanda-Oeroendi, dat eenzelfde, mogelijk nog grotere bloei kent dan Kongo. In dit gebied is in 1954 de eerste zwarte bisschop gewijd, mgr. Bigirumwami. Door de grote aanwas van gelovigen (de helft van de bevolking!) dreigt echter hier een ernstig priestertekort te ontstaan. Over geheel Midden-Afrika is ook de katholieke medische dienst uitgebouwd en de rampspoedige tropische ziekten, ook slaapziekte en melaatsheid, worden geleidelijk overwonnen. Kongo is een der bloeiendste missiegebieden ter wereld (zie kaart Verspreiding van het Christendom, Missiegebieden).
G. Pu.
