Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

HAGIOGRAFIE

betekenis & definitie

is dat deel van de geschiedenis, waarin de levens der heiligen worden beschreven. „Heilige” mag hier in bredere zin worden verstaan, zodat ook niet heiligverklaarde, maar in geur van heiligheid gestorven personen er onder vallen. De behandeling van onderwerpen, die nauw met het heiligenleven samenhangen, als cultus en wonderen na de dood, wordt bovendien onder hagiografie gerangschikt.

Kan men, naar gelang de stichting van de lezers of het wetenschappelijk inzicht meer direct op de voorgrond staat, een onderscheid maken tussen stichtelijke en wetenschappelijke hagiografie, toch mag de moderne mens van de stichtelijke hagiografie verlangen, dat zij wetenschappelijk verantwoord is. Anderzijds zal de wetenschappelijke hagiografie pas haar bekroning vinden, als zij komt tot een biografie, waarin het verhaal nader brengt tot God.

Een heiligenleven kan pas aan alle eisen voldoen, indien het behalve van litteraire begaafdheid, getuigt van kennis van het milieu, historisch-critische zin bij de behandeling der bronnen, theologische kennis (in het bijzonder theologie van het geestelijk leven) en psychologisch inzicht. De grote winst van onze tijd bestaat hierin, dat het leven van de heiligen psychologisch ontleed wordt, zodat de verhouding van natuur en genade beter tot haar recht kan komen.

Men wist evenwel niet altijd het gevaar te vermijden van een te natuurlijk-psychologische verklaring der feiten, waardoor het bovennatuurlijke in het gedrang komt. j. N.