Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

GOTHIEK

betekenis & definitie

is een onderdeel van de kunst van de Middeleeuwen, n de-14de eeuw, die een hoge bloei kreeg in de Kerk na het gunstig verstrijken van het jaar 1000, waarin men het einde van de wereld verwachtte. Vooral ontstond er een krachtige opbloei van de architectuur.

We verdelen de middeleeuwse kunst in Romaanse en Gothische kunst (11de en 12de eeuw; 13de en 14de eeuw). Dit schema gaat vooral op het gebied van de bouwkunst op.

De Gothiek begon in Frankrijk en verbreidde zich van daar over West-Europa. Karakteristiek voor de Gothiek is de poging tot het scheppen van meer ruimte, door het vermijden van alle overtollig gewicht.

Terwijl in de Romaanse periode nog zware gewelven rustend op dikke zuilen gebouwd worden, rust in de Gothiek het gebouw op een geraamte, dat steeds doorzichtiger wordt, zodat een Gothisch gebouw de indruk maakt van fijn kantwerk opgetrokken te zijn. Ook de ruimte in de kerk wordt groter, de zuilen dunner, het middenschip hoger.

De ramen eindigen van boven in de zgn. Gothische boog: puntig.

Vooral de kathedralen in Frankrijk zijn voorbeelden van de Gothiek in haar hoogste bloei. In al deze kathedralen (Sens, Bourges, Laon, Chartres, Amiens, Reims, Soissons, Parijs en Beauvais) treffen de logische constructie, de sterke voorkeur voor de verticale richting en het juiste begrip voor decoratie.

Ook hier ontaardt tenslotte de stijl in gemaniëreerdheid.

De gebouwen worden steeds luchtiger, steeds rijker en tenslotte overdadig.

De Duitse Gothiek heeft alle kenmerken van een kant en klaar geleverde, geïmporteerde stijl. In Italië heeft de Gothiek nooit grote indruk gemaakt.De glas-in-lood-kunst maakt in deze tijd, juist door het feit dat een glas-in-lood-raam afsluit zonder de wand zwaar te maken, een bloeitijd mee. De tracering van de ramen was volkomen in overeenstemming met de stijl van bouwen. Het glas-in-lood werd in stenen sponningen gezet en vormde daardoor een eenheid met de muur, terwijl de kleurenrijkdom tegemoet kwam aan de lust tot versieren, die de Gothiek kenmerkt.

p. K.