Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

EXEMPTIE

betekenis & definitie

is de bevrijding van de jurisdictiemacht van de onmiddellijke overste en de directe onderwerping aan de hogere overheid. Zij kan voor plaatsen, voor personen of voor beiden gelden.

Van de 7de eeuw af wordt zij aan kloosters, tegen het ingrijpen van de bisschoppen, toegestaan en in de 12de eeuw is de exemptie der kloosters de regel. Zij werd ook verleend aan vele andere corporatiën en aan parochies.

Later werden de exempties door de concilies, vooral door dat van Trente, beperkt. In het tegenwoordige recht zijn alle regulieren, leden van een religieuze orde, ook de novicen, zowel mannen als vrouwen, en ook hun kloosters en kerken, exempt, d.w.z. onttrokken aan de jurisdictiemacht van de bisschop der plaats; de andere religieuzen hebben dit voorrecht alleen wanneer het hun uit-drukkelijk wordt verleend, maar toch is ook ten overstaan van dezen de macht van de bisschop beperkt.Exemptie bestaat ook nog voor bisdommen, praelaturen en abdijen nullius; zij bestaat dan hierin dat deze niet tot een kerkprovincie behoren, dus niet aan deze onderworpen zijn, maar direct van de H. Stoel afhangen: aldus het bisdom Luxemburg. Volgens het recht zijn de seminaries onttrokken aan de jurisdictiemacht van de plaatselijke pastoor. De bisschop kan bovendien om een goede, ernstige reden kloosters en gestichten die niet exempt zijn onttrekken aan de jurisdictiemacht van de plaatselijke pastoor.

w. o.