of kerkelijke ban is de uitsluiting van een gedoopte uit de gemeenschap van de gelovigen, niet echter uit de Kerk zelf. Christus kende zijn Kerk het recht van excommunicatie toe (Matth. 18 : 17) en reeds St.
Paulus maakte er gebruik van (1 Kor. 5 : 3-5). De regeling van de excommunicatie is van kerkrechtelijke aard.
Lange tijd was zij een vaag en breed begrip, alle soorten van kerkelijke straffen omvattend. Door Innocentius III werd zij duidelijk omschreven en van de suspensie en het interdict onderscheiden.
Vaak werd zij ook anathema genoemd. Het onderscheid in meerdere (maior) en mindere (minor) excommunicatie, dat in het oude recht bestond, is thans verloren gegaan.
Tot de 15de eeuw was de Christenen elke omgang met een der geëxcommuniceerden verboden, maar sedert Martinus V, in 1418, werd wat dit betreft onderscheid gemaakt tussen de vitandi en de tolerati, met wie de burgerlijke omgang geduld wordt. Vitandi zijn zij alleen die door de H.
Stoel met name geëxcommuniceerd zijn, en dan nog wanneer de excommunicatie gepubliceerd is en het decreet of vonnis van excommunicatie uitdrukkelijk verklaart dat de persoon moet gemeden worden; alle anderen zijn tolerati. De excommunicatie doet geen enkele kerkrechtelijke verplichting ophouden, maar berooft van de in het Wetboek bepaalde kerkelijke rechten en geestelijke goederen, met de bedoeling de delinquent te verbeteren en de anderen van dergelijke misdrijven af te schrikken, (zie ook Tucht.)w. o.
