is de naam (Hebr.: ’ebjoniem’, armen) van een joods-christelijke sekte uit het Overj ordaanse en ook elders. Wij kennen deze groep, waarvan de naam wellicht enige relatie verraadt tot de oudste, joods-christelijke gemeente te Jerusalem, die ook werd aangeduid als ,,de armen" (Gal. 2:10, Rom. 15 : 26; vgl. ook de benaming „de armen" voor de eenvoudige vromen in de Psalmen en zie Armoede), enkel uit de betrekkelijk schaarse gegevens in de polemische geschriften der ketterbestrijders (bijv.
Epiphanius, ca. 370).Te onderscheiden zijn gnostische Ebionieten en andere. In het apocriefe Evangelie der Ebionieten, waarschijnlijk identiek met het bij Origenes vermelde Evangelie der 12 Apostelen (vermoedelijk begin 3de eeuw), waarvan Epiphanius fragmenten heeft bewaard, vinden we een combinatie van joods Christendom en gnostisch-syncretistische ideeën. Het geschrift geeft een adoptiaanse Christologie: adoptie van Jesus door God bij de doop. De Ebionieten beschouwden J esus als een gewoon mens en loochenden de maagdelijke geboorte. Karakteristiek is verder een zeker Chiliasme, de verwerping van het gezag van Paulus, een min of meer joodse levenshouding met een nadruk op rituele wassingen en baden.
G. S.
