Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

CANADA

betekenis & definitie

zo groot als het werelddeel Europa, telt nog slechts ruim 15 millioen inwoners, die maar een klein gedeelte van de uitgestrekte staat bewonen: 9 millioen zijn gevestigd in het Zuiden van de provincies Quebec en Ontario, de rest is verspreid langs de zuidgrens van het overige deel. Het katholieke bevolkingsdeel telt 43 pct. van het totaal, maar de geographische spreiding is niet gelijk.

Van oorsprong is Canada immers een Franse vestiging geweest, die niet meer besloeg dan de tegenwoordige provincie Quebec. Verwonderlijk is het dan ook niet, dat de helft der Katholieken woont in deze provincie, die een vierde der bevolking telt.

De Kerk is hier met de komst der Fransen in de 16de eeuw gevestigd, het merendeel der gelovigen is van Franse afkomst. Sinds Canada echter in 1759 in Engelse handen overging is het land geleidelijk aan in meerderheid protestants geworden.

In de provincie Quebec is het katholieke openbare leven goed georganiseerd: er zijn vele katholieke dagbladen, de werknemers hebben hun eigen vakorganisaties, terwijl werkgevers en zakenlieden verenigd zijn in een groot aantal sociale clubs, de zgn. Clubs Richelieu; het onderwijs wordt gesubsidieerd.

De overige katholieken, bijna allen Engels sprekend, zijn verspreid over de rest van het land en ondervinden de nadelen van deze verspreide bewoning: er is weinig binding, Engelse katholieke dagbladen zijn onbekend, werkgevers en werknemers sluiten zich aan bij neutrale bonden. Het gestadig toenemende aantal immigranten, die zich vooral in het Engels sprekende gebied vestigen, brengt bovendien het gevaar met zich van vreemde elementen.

Voorts is rivaliteit tussen Katholieken en Protestanten soms oorzaak geweest van heftige schoolstrijd, vooral in de provincies, waar de katholieken in de minderheid zijn. Met de grote verspreiding der bevolking hangt samen het voor Nederlandse en Belgische begrippen zeer grote aantal bisdommen: de ruim 6 millioen Katholieken zijn verdeeld over 15 aartsbisdommen, 38 bisdommen, 8 vicariaten en 2 prefecturen (Ned.: 4 millioen gelovigen in 1 aartsbisdom en 4 bisdommen).

Voor de ruim 300000 geïmmigreerde Oekraïners (Roethenen), die tot de Byzantijnse ritus behoren, zijn er 4 exarchaten opgericht (Edmonton, Saskatoon, Toronto en Winnipeg); zij hebben eigen kloosters en beschikken over eigen periodieken.

Canada heeft steeds talrijke priesterroepingen gekend, ook voor vreemde missiën; hun getal loopt echter in de laatste jaren terug.

De missie onder de ca. 100 000 Indianen en de enkele duizenden Eskimo’s maakt goede vorderingen. De voornaamste Protestantse Kerk is de United Church of Canada, welke 20 pct. der bevolking omvat en sinds 1945 onderhandelingen voert over hereniging met de Church of England in Canada (Anglicaanse Kerk in Canada; 15 pct.).

Van verdere betekenis zijn de Presbyterian Church in Canada (5,5 pct.), de Baptisten (3,5 pct.) en de Lutheranen (ruim 3 pct.). De meeste Gereformeerde Nederlandse emigranten sluiten zich aan bij de Christian Reformed Church; verscheidene Hervormde Nederlanders hebben zich aangesloten bij de Reformed Church.

In totaal vormen de Protestanten ongeveer de helft der Canadese bevolking; zij zijn vnl. in het Engels sprekende gedeelte van Canada te vinden.