Katholicisme encyclopedie

Prof. dr. J.C. Groot (1955)

Gepubliceerd op 02-01-2020

BAPTISTEN

betekenis & definitie

heten een aantal gelovigen, verenigd in zelfstandige locale gemeenten. De naam mag niet verward worden met die van Anabaptisten en Doopsgezinden , met wie wel verwantschap bestaat.

Een aantal Engelsen, o.a. Smyth en Helwys, vluchtten in het begin der 17de eeuw naar Amsterdam en kregen contact met Waterlandse Doopsgezinden.

Na hun terugkeer in 1612 werd de eerste Baptistenkerk gesticht en verbreidde de beweging zich door geheel Engeland. Deze zgn.

General-Baptists (zo genoemd omdat zij Christus' verzoening voor allen geldend achtten) hadden veel met de Doopsgezinden gemeen. Vanaf 1633 ontstonden andere groepen van meer calvinistische overtuiging.

Zij heetten ParticularBaptists (de genade alleen voor uitverkorenen). Verschillende bekende figuren zijn uit deze Baptisten voortgekomen, zoals de lekeprediker John Bunyan, de dichter John Milton en de zendeling William Carey.

Allengs naderden de Generals en Particulars elkaar steeds meer, totdat zij zich verenigden in 1891. Gesticht werd de Unie van Baptisten in Groot-Brittannië en Ierland (ca. 300 000 gedoopten en 1 000 000 zielen).

De Baptisten verspreidden zich ook naar de Nieuwe Wereld.

In de Verenigde Staten zijn verschillende unies, de National, Northern en Southern Baptist Convention.

De laatste is meer fundamentalistisch. De beide andere en de Engelse Unie zijn lid van de Wereldraad van Kerken.

In Amerika vormen de Baptisten een der grootste Kerken met ca. 11 000 000 leden. Verwant zijn de Disciples of Christ (Campbell, 2 000 000), in Engeland en de dominions Churches of Christ geheten.

Zowel vanuit de V.S. als uit Engeland is veel zending bedreven, zodat in verscheidene landen (China, India, Z.-Amerika en Z.Afrika) jonge Kerken ontstonden.Piëtisme en Methodisme hebben grote invloed gehad op het ontstaan van een nieuwe Baptistenbeweging op het continent van de Hamburger Bijbelcolporteur J. G. Oneken (f 1884). De beweging breidde zich tot vrijwel alle landen van het continent uit. Ook in Nederland (sinds ca. 1850) en België ontstonden gemeenten. In NEDERLAND zijn er in totaal 64 Baptistengemeenten (ca. 7000 gedoopten), waarvan er 52 zijn verenigd in de Unie van Baptistengemeenten in Nederland. In BELGIË zijn 5 Franstalige Baptistengemeenten verenigd in de Union des Eglises Baptistes Evangéliques en Belgique; daarbuiten zijn er nog 3 Nederlands- en 3 Franstalige gemeenten en posten van Vrije Baptistenkerken in België.

Voor internationaal contact werd de Baptist World Alliance opgericht met ongeveer 13 millioen gedoopte leden (1905). w. F. G.