noemt men het verblijf van de pausen te Avignon (Frankrijk) van 1309 tot 1377. De aanleiding tot het verlaten van Rome was de anarchistische toestand aldaar, waartegen de weinig energieke Clemens V niet opgewassen was.
Deze ballingschap had tot gevolg, dat velen de paus gingen beschouwen als een vazal van het Franse hof. De benoeming van een onevenredig groot aantal Franse kardinalen bewees, dat dit verwijt niet geheel ten onrechte was.
Het vertrouwen in het pausdom taande daarom in deze tijd. Eerst aan Gregorius XI, gesteund door Catharina van Siena, gelukte het de pauselijke residentie te Rome te herstellen.
