Zelfverwerkelijking of zelf-actualisatie is het streven naar de hoogst mogelijke vervulling van het eigen potentieel. In de westerse wereld is "zelfverwerkelijking" vooral populair geworden onder invloed van de psychoanalyse, de humanistische psychologie en de groeiende bekendheid met oosterse religies en de tradities uit de westerse esoterie.
In oosterse religies en filosofieën als jaïnisme, hindoeïsme en boeddhisme wordt zelfverwerkelijking beschouwd als het hoogste doel dat een mens kan nastreven. Hierop geïnspireerd zijn latere tradities uit de westerse esoterie, zoals de ideeën uit newage. In de psychoanalyse ontwikkelde Carl Gustav Jung het verwante idee van individuatie, het levenslange proces waarin het centrum van het psychologische leven verschuift van het ego naar het zelf.
In de jaren 1970 benadrukte de humanistische psychologie van Abraham Maslow als reactie op het behaviorisme het belang van een zinvol leven waarin de mens zich optimaal zou kunnen verwezenlijken. Met haar wortels van Socrates tot de renaissance, benadrukt deze psychologie de inherente drang van het individu naar zelfverwezenlijking, het proces van het realiseren en uiten van de eigen capaciteiten en creativiteit.
Zelfverwerkelijking lijkt niet voor iedereen weggelegd. Zowel Maslow als Jung geven aan dat slechts weinigen erin slagen om het beste uit zichzelf te halen. Er lijkt een relatie te bestaan tussen zelfverwerkelijking en hoogbegaafdheid (IQ vanaf ca. 130). Opvallende overeenkomsten tussen beide groepen zijn, naast intelligentie: grote nieuwsgierigheid, origineel denken, creativiteit, ongebruikelijk gevoel voor humor, sterk rechtvaardigheidsgevoel, onconventionaliteit, zich anders (vervreemd) voelen, brede interesse, kennishonger, perfectionisme, veelzijdigheid, gedrevenheid, durven risico's nemen, antwoorden zoeken op de grote vragen.
