De socratische dialoog is een methode die het mogelijk moet maken om diepgaande kennis te verkrijgen over een bepaald onderwerp. Door nauwgezet onderzoek van eigen en andermans standpunten en vooronderstellingen streeft men naar een bepaalde consensus en een gedeeld inzicht. Deze methode, die het licht zag in het Griekenland van de 4e eeuw v.Chr. wordt vooral in verband gebracht met Socrates en zijn volgelingen, maar wordt ook nu nog in sommige kringen toegepast.
Typisch aan socratische dialogen is dat de opgevoerde personages morele en filosofische problemen bespreken. Vaak, maar niet altijd, is de Griekse filosoof Socrates de hoofdpersoon. De socratische dialoog bleef tot in onze tijd populair en wordt tegenwoordig bijvoorbeeld in counseling als gesprekstechniek gebruikt, en door bedrijven georganiseerd die aan zelfreflectie willen doen.
Een socratische dialoog of socratisch gesprek is een vorm van argumentatieve dialoog tussen individuen, die door het stellen van vragen en de antwoorden op deze vragen het eigen kritisch denken willen stimuleren. Het is een dialectische methode. Dit betekent dat iemand een bepaald standpunt verdedigt om zijn gesprekspartner de kans te geven dit in twijfel te trekken en op die manier samen dichter bij de waarheid te komen.
Socrates komt voor als personage in Plato's vroege dialogen: Apologie van Socrates, Charmides, Crito, Euthyphro, Ion, Laches, Kleine Hippias, Lysis, Menexenus en Protagoras. Deze dialogen worden beschouwd als de meest getrouwe weergave van de historische Socrates en zijn stijl van filosoferen. Hoewel dit dus de zuiverste 'socratische' dialogen zijn, worden ook latere dialogen van Plato op basis van stilistische overeenkomst gerekend tot deze literaire vorm. Of Plato in deze latere dialogen nog Socrates' denkbeelden weergeeft of hem als woordvoerder voor eigen ideeën gebruikt is echter onduidelijk.
Door in dialoog te gaan met iemand die er foute denkbeelden op nahoudt, is het volgens Plato mogelijk om hem te doen inzien dat zijn pad niet leidt naar deugd en kennis.
