Grieks voor 'dat wat aan het verstand verschijnt' of 'door het verstand gedacht wordt', het tegengestelde van phainomenon, 'dat wat aan de zintuigen verschijnt'. Een begrip bijvoorbeeld waaraan geen voorwerp beantwoordt is een noumenon. Een 'waarde' is zoiets.
In de antieke filosofie werd de noumenale wereld gelijkgesteld met de wereld van de ideeën die alleen door de filosofische geest gekend konden worden. Daarmee in tegenstelling stond de wereld van de fenomenen, die werd gelijkgesteld met de wereld van de zintuiglijke werkelijkheid, bekend bij de ongeletterde geest. De moderne filosofie ontkent over het algemeen de mogelijkheid van kennis die onafhankelijk is van de zintuigen. Immanuel Kant gaf van dit standpunt de klassieke versie, die zegt dat de noumenale wereld kan bestaan, maar volkomen onkenbaar is voor de mens. In de kantiaanse filosofie wordt het onkenbare noumenon soms gekoppeld aan het onkenbare "Ding an sich".
