Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 05-12-2019

Goed kauwen, dat je eten gelijkmatig in je bloed komt

betekenis & definitie

Het idee dat goed kauwen bevorderlijk is voor de spijsvertering, is al behoorlijk oud. Het is door verscheidene voedselgoeroes uitgedragen. De bekendste was de Amerikaan Horace Fletcher (1849-1919). In zijn boek The ABC of Nutrition, dat verscheen in 1903, propageerde hij dat iedere hap 32 keer moest worden gekauwd - één keer voor iedere tand of kies. Hij werd er wereldberoemd mee en telde John D. Rockefeller en Thomas Edison onder zijn aanhangers. Nog altijd vermeldt de Grote Van Dale het werkwoord fletcheren voor ‘voedsel langdurig kauwen’.

In Nederland is het belang van goed kauwen het nadrukkelijkst naar voren gebracht door Van Kooten en De Bie. Zij deden dat in 1977 bij een live-optreden in de Houtrusthallen in Den Haag, in de beroemde sketch waarin de Klisjeemannetjes in plat Haags hun seksleven bespraken.

‘Weetje wah belangrijk is als man zijnde?’, begint de superpotente Van Kooten tot de in dit opzicht kwakkelende De Bie. ‘Heel belangrijk is verstandig eten. Drink jij veel?’ De Bie: ‘Drinke? Nou nee, niet overdreven veel. Ik bedoel ik drink nooit meer dan ik eet. En alleen puur natuur, dus bier en jenever en anders niks.’

Van Kooten: ‘En goed kauwe da’s belangrijk, goed kauwe, hè, dat je eten gelijkmatig in je bloed komp. Goed kauwe is je halve eten.’ Goed kauwe... dat je eten gelijkmatig in je bloed komp - die zin loopt als een rode draad door de sketch heen en wordt een paar keer herhaald. Want niet goed kauwen kan zeer ingrijpende gevolgen hebben. Klisjeemannetje Van Kooten:

Je eet te veel zonder goed te kauwe, hè, dus het wordt niet gelijkmatig opgenomen in je bloed, je rookt te veel, en je drinkt te veel. Daardoor ken jij niet regelmatig d’r room potje peilen, daardoor schiet jij weer in de stress, je gaat nog meer roken en drinken, je kauwt van de zenuwen helemaal niet meer, je slikt de hele rotzooi gewoon zo door, je vrouw komt steeds meer te kort en op een dag kom jij onverwachts thuis, je vrouw ligt in bed, jij doet de klerenkast open, en daar staat zóóó’n vibrator.

Overigens wordt de uitdrukking soms abusievelijk toegeschreven aan Jacobse & Van Es. De Telegraaf deed dat in 1997, aan de vooravond van de Elfstedentocht, in een artikel over de eetgewoontes van wedstrijdschaatsers. De kop luidde ‘Meer dan een kwestie van goed kauwen’ en in de eerste alinea stond:

Gewoon een kwestie van goed kauwen. Dat het eten gelijkmatig in je bloed komt. Was het leven maar zo eenvoudig als het Haagse duo F. Jacobse en Tedje van Es het halverwege de jaren zeventig verwoordde, zucht Mons Verkerk, vandaag verantwoordelijk voorde innerlijke mens van de Dasia-formatie. Rijders de broodnodige brandstof laten tanken op een traject van tweehonderd kilometer is niet alleen een kwestie van logistiek, het is bovenal een kwestie van trainen.

Het geheim van wedstrijdschaatsers, zo blijkt, is dat zij in de dagen voor de wedstrijd minder trainen en meer eten. Tot vlak voor de wedstrijd eten zij pasta, rijst en pannenkoeken tot het hun neus uitkomt. En natuurlijk kauwen ze extra goed, want dan komt ’t gelijkmatiger in je bloed.