Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 22-09-2022

Profaan

betekenis & definitie

Profaan is wereldlijk in de betekenis van het leven van alledag waarbinnen religies en godsdiensten een bescheiden rol spelen. Profaan is het aardse leven waarin weinig meer heilig is. Profaneren is opzettelijk ontheiligen en grenst aan godslastering of blasfemie.

Profaan (= pro-faan) is vóór de gebedsruimte blijven staan of het heilige huis niet willen betreden. Profaneren is de wereld van mythe en betovering ontdoen (onttoveren), alles plat maken. Een agressieve vorm van profaneren is opzettelijk ontheiligen of ontwijden.

Spiritualiteit speelt altijd een rol, hoe gering ook. Een mondaine seculiere wereld kent vele rituelen en ritualisering vindt voortdurend plaats. Het ontwikkelingsproces naar zo'n seculier ritueel is vloeiend. De wijze waarop iemand iets koopt bijvoorbeeld. Van inkopen bij AH doen (= zeer profaan) naar de Drie Dwaze Dagen van de Bijenkorf (= collectief jagen op koopjes). Van crème bij Ritual naar toegewijd een cadeau kopen (= niet in plastic maar in cadeaupapier verpakt) door naar trouwringen uitzoeken (krijgt betoverende trekjes) tot en met de morele vraag of het gekochte wel verkocht had willen worden (huispapegaai, tropisch hardhout en bronwater).

Een onttoverde wereld ondergaat soms hertovering. Het profane ondergaat dan een spirituele verdieping. Een patiënt kan in een hertoverde wereld opeens een pelgrim zijn, op weg naar arts = pelgrimage, de spreekkamer = pelgrimsoord, een dokter = priester, de deur van spreekkamer = overgang profaan / sacraal, een zuster = tempeldienaar, de anamnese = confessie, uitkleden etc. Ook het placebo-effect is een toverachtige verbetering onder invloed van symbolische aspecten van profaan medische handelingen. Onze profane wereld is minder wereldlijk dan vaak lijkt.