Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 04-09-2023

Negatieve vrijheid

betekenis & definitie

Negatieve vrijheid is anderen met rust laten (freedom from). Negatieve vrijheid = non-interventie. Deze negatieve vrijheid verschilt van positieve vrijheid (freedom of).

Van bemoeienis verschoond zijn of van inmenging gespaard blijven. Tirannie noch onderdrukking uitoefenen of ondergaan. Als overheid terughoudend zijn met interventies (= non-interventie). Anderen respecteren, tolereren, met rust laten, niet mee bemoeien, niets opdringen en zo meer. Nadrukkelijk rekening houden met waardenpluralisme en culturele verschillen. De morele horizon van negatieve vrijheid is de Gulden Regel van WAT GIJ NIET WILT DAT U GESCHIEDT, DOE DAT OOK EEN ANDER NIET. Dit ‘Do No Harm’ is gelijk aan het primum non nocere van Hippocrates in de geneeskunde.

Negatieve vrijheid neigt naar niet handelen en komt terug in hoe wij omgaan met de vluchteling en anderen die naar de EU willen migreren. Doorgeschoten negatieve vrijheid uit zich in onverschilligheid en verwaarlozing van anderen en in egoïstisch en asociaal gedrag. Het judaïsme, boeddhisme en hindoeïsme zijn meer op de Gulden Regel van negatieve vrijheid gebaseerd. Positieve vrijheid neigt naar dingen doen en is karakteristiek voor socialisme en communisme. Gevaar van positieve vrijheid is interveniëren, bemoeizucht, paternalisme en bekeringsdrang of proselitisme. Het christendom en de islam gaan meer van positieve vrijheid uit.

In samenlevingen (religieus én seculier) is het evenwicht van positieve vrijheid en van negatieve vrijheid gebaat bij kennis van de betekenis van het recht op negatieve vrijheid.