Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 01-08-2023

Muzikale gebaar

betekenis & definitie

Een muzikaal gebaar is een gebaar binnen uiteenlopende muziekpraktijken. Bijvoorbeeld de concertdirigent die aanwijzingen geeft.

Bij serieuze muziekuitvoeringen horen gebaren zoals het gebarenjargon van dirigenten. Ook uitvoerende musici maken muzikale gebaren. Bekend is dat de Britse saxofonist Evan Parker zich lichamelijk - bijna gewelddadig - uitdrukt in muziek gebaren. Componisten maken soms nadrukkelijk gebaren, zoals het clichématig gestold slotakkoord. En de concertmores (applaus, opstaan, roepen, etc). Onder muzikale gebaren vallen evenzo het scanderen van leuzen, aanheffen van een protestlied of beginnen met sinterklaasliedjes of het volkslied. Wat zou evenwel het aller-allereerste muzikale gebaar kunnen zijn?

Brabbelen

Bij brabbelen drukken zowel de baby als moeder in gelaat en stem melodisch geluid uit. Brabbelen is de muzikaliteit van opzettelijk georganiseerd geluid. Vóór de geboorte is er de muzikaliteit van het pulserende hartgeluid. Na de geboorte zorgt ritmisch wiegen en synchroon brabbelen voor verbindende lichamelijkheid. Brabbelen betekent bewust gevoelsmatig samenzijn. Geeft gemeenschappelijkheid waaraan beiden plezier beleven. Dit brabbelen lijkt op het geritualiseerd vlooien onder apen. Het brabbelen of 'vocal grooming' bestaat uit steeds weer herhaalde non-verbale lichamelijke gebaren die verbindend, samenlevend en ervaringen-delend werken. Pas enkele weken tot maanden later komt daar taligheid bij. Taligheid in de betekenis van ostensieve lichaamstaal en communicatie bestaande uit woordachtige conversaties.

De betekenis van het muzikale gebaar is dat het verwijst naar oermuziek. Muziek lijkt van oorsprong binnen voelbare en waarneembare belichaamde gemeenschappelijkheid te ontstaan. Een herinterpretatie van muzikaliteit en een herwaardering van het oorspronkelijke muzikale gebaar - brabbelen - zullen de studie naar muzikale luisterpraktijken (musicologie) beïnvloeden.