Mensenrechten begonnen met de klassieke, natuurlijke individuele mensenrechten (1). Daarna ontstonden de burgerlijke of politieke mensenrechten (2). Tenslotte werden de meer subculturele mensenrechten voor LHBTI en gehandicapten eraan toegevoegd (3).
Voor moslims waar ook ter wereld zijn ´onze´ universele mensenrechten nauwelijks relevant. Moslimgelovigen vallen onder sharia wetgeving waardoor bijvoorbeeld geloofsafval taboe is. Ook van Chinese zijde worden de zogenoemde westerse mensenrechten ter discussie gesteld. Is door systeemrivaliteit tussen de VS en China het geloofwaardig dat mensenrechten in de toekomst nog universeel zullen zijn?
De evolutie van 1e generatie rechten (individuele) naar 2e (sociale) naar 3e generatie rechten met recht op eigenheid en verschil (subculturele mensenrechten) is indrukwekkend. In de praktijk echter blijkt tussen de eerste generatie (individuele) en overige generaties (sociale) een onoverbrugbare kloof te bestaan. Het universele van sommige rechten is problematisch en de handhaving van vele mensenrechten is aangetoond weinig effectief.
Ook in de toekomst blijven verklaringen van de Verenigde Naties over universele waarden van betekenis. Universele waarden geven mensen waar ook ter wereld inspiratie en richting. Onze huidige unipolaire wereld verandert in rap tempo in een multipolaire wereld van China, Europa, VS, India, Rusland en zo meer. Het exceptionalisme van Amerika is voorbij en behalve de westerse beschaving zijn er nog andere zogenoemde uitzonderlijke beschavingen.
In de toekomst zal de prioriteit op een overlappende consensus van wereld gemeenschappen liggen. Op een kleiner gemene deler van mensenrechten. In zekere zin terug naar de oorspronkelijke afdwingbare 1e generatie individuele rechten. Met de focus op negatieve vrijheid, gender en individuele vrijheid van expressie. En minder nadruk op fijnmazige rechten inclusief die van godsdienstvrijheid. Minder een strikt juridische benadering, meer een politieke. Alles bijeen meer pluriverseel dan universeel.
