Luisteren is bewust geluid horen en daaraan betekenis geven.
De wijze van luisteren loopt sterk uiteen. Bijvoorbeeld zogenoemd oorzakelijk luisteren waar iemand vraagt waar dat lawaai toch vandaan komt. Of differentiërend of interpretatief luisteren. Wat voor raar geluid hoor ik? Acousmatisch luisteren maar het geluid van achter een gordijn (poppenkast) of van geluid zonder zichtbare bron (supersonische schokgolven en sonische bommen). Naar het ruisen van de wind luisteren. Voicemail beluisteren; wiens stem is dat? Naar de radio luisteren. Lichamelijk live naar Dj’s luisteren. Musicologisch onderlegd naar Stockhausen moeten luisteren. Heel soms luistert iemand naar zichzelf.
Naar achtergrond muziek, muzikaal behang of muzak wordt niet echt geluisterd. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een kringgesprek met praatstok waar empathisch, generatief of dialogisch wordt geluisterd. Extra goed luisteren is aandachtig, oplettend, geïnteresseerd luisteren. Een eenvoudig voorbeeld van anticiperend luisteren is luisteren naar het slaan van de kerkklok. De politie afluisteren is opwindend en de sensatie ervan staat min of meer los van de inhoud van de gesprekken.
Een aparte vorm van meeluisteren is retweeten. Tweeten op sociale media is gedelegeerd luisteren. De oorspronkelijke tweeter draagt aan anderen de zorg voor verspreiding over. Die moeten er een echokamer van maken. Buitengewoon is synesthesie of verbeeldend, visueel, in kleuren luisteren. Bijzonder is ook de brabbelende baby die weken voor de ontwikkeling van spraak via geluidjes communiceert. Relatief nieuw is lateraal luisteren. Dit is contextueel luisteren met de nadruk op affectie en lichamelijkheid. En niet te vergeten, mensen kunnen naar Gods stem luisteren. De wijze van luisteren loopt sterk uiteen en overlappen elkaar.
Luisteren is een zich tot de wereld verhouden. Staat bol van betekenisgeving. Hoe iemand luistert blijkt van belang.
