Luistercultuur is naar muziek luisteren op basis van gewoonten en individuele muziekprofielen. Bijvoorbeeld de Matthäus-Passion in Naarden, Stockhausen in het Muziekgebouw aan het IJ, DJ´s, Bollywood, muzikaal behang of muzak en zo meer.
Mensen luisteren naar muziek op basis van uiteenlopende muziekprofielen. Met het hoofd luisteren wordt ook als bewust, analytisch, 'dik' of 'diep' omschreven. Met voorkennis luisteren is verstandelijk, semiotisch, formalistisch en is talig van aard. Verstandelijk luisteren (heightened listening) focust op de intenties van de componist. Bij 'diep' verstandelijk luisteren staat 'close reading' van de partituur, het notenschrift, de vertolking, representatie en vooral interpretatie van de componist centraal.
Gevoelsmatig luisteren is luisteren vanuit de buik, vanuit de regio onder het hoofd. Daarin staan emotie en lichamelijkheid centraal (kippenvel, bewegen, dansen, meezingen). Deze 'dunne' of 'ondiepe' wijze van luisteren is puur op het geproduceerd geluid gebaseerd. Gevoelsmatig luisteren (reduced listening) is akoesmatisch - met de ogen dicht - luisteren. Is holistisch en werkt vaak met producers en gaat minder uit van bronnen, notenschriften of componisten. De geboden muziek emotioneel en lichamelijk ondergaan met de nadruk op nieuwsgierige 'schone' oren. Later volgt eventueel de cognitieve verdieping.
Symbolisch luisteren bevindt zich tussen het zogenoemde cognitivistische en emotivistische luisteren in. De symbolische wijze van luisteren let vooral op muzikale verwijzingen. Zoals het kraaien van de haan in de Matthäus-Passion van Bach, het straatgeluid van Steve Reich of de 4'33'' stilte van John Cage.
Stilstaan bij de wijze van luisteren betekent nagaan wat traditionele muziek, laptopmuziek en alle hybride vormen van muziekuitvoeringen bij mensen teweegbrengt. Wat muzikaliteit van geluid betekent en hoe sinds het ontstaan van oermuziek onze muzikale identiteit fluïde blijkt. Luistercultuur schenkt vooral aandacht aan hedendaagse producers en resonerende luisteraars.
