Lateraal luisteren is vanuit uiteenlopende invalshoeken naar muziek luisteren. Muziek wordt daarbij als georganiseerd geluid beschouwd, resonerend met de wijde omgeving en ingebed in een maatschappelijke omgeving.
Vergelijk lateraal of ‘scheef’ naar muziek luisteren met kijken naar de afbeelding van Rubin (= de optische illusie van witte vaas of twee elkaar aankijkende zwarte gezichten). Het perspectivisch luisteren gaat heen en weer tussen het autonome muzikale werk, het hoorbare, objectief waarneembare (= de slanke witte vaas van Rubin) en de nauwelijks opgemerkte klanken op de achtergrond, de akoestische omgeving en de maatschappelijke context (= Rubin’s twee zwarte gezichten). De lateraliteit van lateraal luisteren is het vermogen muzikale aanspraak-effecten een andere ordening te geven waardoor er iets nieuws ontstaat.
Met looking awry (= lateraal kijken) bedoelde Žižek anders kijken. Dat wil zeggen op een weloverwogen minder waardevrij wijze naar filmbeelden, beeldende kunst en visuele media durven kijken. ‘Awry’ zintuiglijkheid benadrukt emoties en lichamelijkheid expliciet. Beide zintuiglijke trends - looking awry én listening awry - passen in de zogenoemde Affective Turn. Deze culturele wending ontstaat vanuit een opkruipende weerstand tegen de Linguistic Turn van begin 20ste eeuw. Biedt weerstand tegen het cerebrale en de taligheid in de traditionele muziekfilosofie. De aandacht gaat naar de luisteraar en minder naar componisten.
Lateraal luisteren valt onder zogenoemde sound studies. Geluid is het object van studie en het muzikale geluid varieert van een vertolking van Schubert tot Madonna, van zogenoemd lawaai tot de 4’33’’ stilte van John Cage, van hyperpop op Spotify tot gebedstapes in taxi’s in Kaïro. De disciplines betrokken bij sound studies zijn antropologie, musicologie, computertechniek, godsdienstsociologie en zo meer. De invloed van een fenomenologische benadering van geluid en muziek op de hedendaagse muzikale praktijk is groot.
