Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 04-12-2023

Intersectionaliteit

betekenis & definitie

Intersectionaliteit is het fenomeen van sociale ongelijkheid op basis van elkaar beïnvloedende factoren als etniciteit en opleidingsniveau. Intersectionaliteit is de verstrengeling van individuele en maatschappelijke factoren met als resultaat blijvende verschillen in macht.

Intersectioneel staat voor multifactorieel. Daarmee verschuift de aandacht weg van één unieke factor naar de interactie van meerdere factoren, naar de kruisverbanden. De combinatie van zwart én vrouw én armoede, verklaart de kans op slechte gezondheid, alleenstaand moederschap en verkrachting in de VS beter dan wanneer was uitgegaan van één dimensie. In plaats van multifactorieel spreekt men ook wel van multidimensionaal, iets heeft meerder dimensies.

De invloed van structureel geweld op identitaire minderheden komt met behulp van het begrip intersectionaliteit scherp in beeld. Schijnbaar uiteenlopende factoren als godsdienst (moslims, joden), nationaliteit (migranten), gender (LGBTQ), culturele gewoontes en routines, opleiding, invaliditeit en leeftijd beïnvloeden elkaar in hoge mate. Bijvoorbeeld als het gaat om discriminatie op de arbeidsmarkt van Mohamed of om de impact van bedreigingen van moslima’s met hoofddoek. Binnen de zogenoemde cultuurstrijd speelt het begrip intersectionaliteit een prominente rol (Zwarte Piet).

Ieders uiteindelijke identiteit is een verwevenheid van deel-identiteiten die elkaar in wisselende mate versterken. Gestapeld is het geheel meer dan de som der delen. Zo bezitten witte heteroseksuele mannen vaak een bevoorrechte status. Zij zijn geprivilegieerd omdat ‘bij meewind zij zelfs kunnen denken dat het niet waait’ (Margo van Berkel). Behalve deze arrogantie van white privilege bestaat het gevaar van een zeer eenzijdige intersectionaliteit waardoor slachtofferschap kan ontstaan. Het uiteindelijke belang van intersectionaliteit is de bijdrage die het begrip levert aan acties tegen ongelijkheid, discriminatie en onderdrukking.