Fascistoïde ideeën vertonen trekken die zijn afgeleid van het historische fascisme van na de Eerste Wereldoorlog. Fascistoïde is fascisme zonder verheerlijking van openlijke geweldpleging. Fascistoïde is enigszins fascistisch.
Termen als parafascisme, cryptofascisme, neofascisme, het Duitse ‘Linksfaschismus’ en oerfascisme illustreren de complexiteit van wat fascistisch betekent. Fascisme is een context- en cultuurafhankelijk levensbeschouwing. Uiteenlopende varianten heersten behalve in Duitsland en Italië ook in Rusland onder Stalin en in China onder Mao. Dit betekent dat naast rechts fascisme ook zogenoemd links fascisme bestaat. Daarmee is aangegeven dat diverse fascist-achtige of fascistoïde levensbeschouwingen zijn te onderscheiden.
Enigszins fascistisch aandoende fascistoïde levensbeschouwingen ontstonden in het recente verleden en ontstaan nog steeds door precarisering, de vrees voor toenemende onzekerheid over baan en bestaan onder mensen uit een fragiele middenklasse. Precarisering is steeds minder meester over ons lot zijn. Als individu benard zijn en weinig invloed hebben. Dit betekent dat fascistoïde ideeën en fascistoïde gedrag ook voor klimaatbewegingen in West-Europese landen van belang zijn. Hoezo?
Mondiaal ontwikkelt zich een ecologisme op basis van ontelbare breed-georiënteerde burgerbewegingen. Al naargelang de politiek-culturele context zetten strijdlustige jongeren zich, soms radicaal in voor welvaart, welzijn en natuur. Binnen zo'n burgerweging ontwikkelt zich op beide flanken een narratief hoe de eigen leefomgeving in stand te houden. Er ontstaan spontaan of door middel van doelbewuste beïnvloeding van buitenaf splintergroepjes die zich radicaal of extreem gaan gedragen. Soms zelfs neigen naar fascistisch gedrag. Oer-constanten van zo’n fascistoïde groepje zijn charismatisch leiderschap en autoritarisme waarbij zowel linkse als rechtse radicalen soms overgaan tot politiek geweld. Al met al doet het scheldwoord ‘ecofascisme’ om anderen vervolgens in diskrediet te brengen buitengewoon paradoxaal aan.
Fascistoïde gedragingen normaliseren, onder andere binnen West-Europese klimaatbewegingen. Fascistoïde ideeën worden langzamerhand geaccepteerd, waardoor democratische samenlevingen worden ondermijnd. Weerbaarheid tegen de glijdende schalen van fascistisch-achtig gedrag draagt bij aan ons aller welzijn.
