Usenet is het beste te zien als een subnetwerk binnen Internet. Het is een verzameling 'newsgroups', die georganiseerd zijn per onderwerp (en daar zijn er honderden van).
Iedereen kan er berichten heen sturen en er berichten vanaf halen. Usenet is in 1979 van start gegaan en op dit moment 'vliegt' er naar schatting 40 megabyte aan brieven per dag over Usenet: omgerekend naar volgeschreven velletjes A4: elke dag circa 200.000 pagina's.
Hoofdindelingen op Usenet zijn herkenbaar door de eerste lettergreep in de naam van zo'n nieuwsgroep, 'alt' staat voor alternatief, 'comp' staat voor computers en 'sci' voor Science.
Zo zijn er nog veel meer hoofdgroepen. Sommige groepen houden het beschaafd, anderen zijn volstrekt ongecensureerd (en daarom wordt het soms ook 'Abusenet' genoemd). Usenet is géén organisatie. Het is simpelweg een verzameling verbonden computers, die als platform dient waarop derden met elkaar communiceren.
Omdat het geen organisatie is, maar alleen een platform, is er ook geen controle op nieuwsgroepen en kan iedereen zijn of haar eigen nieuwsgroep starten (op Usenet is er een aparte sectie 'Newsgroup Creation’, waar alles vermeld is hoe een nieuwsgroep te beginnen). Je hebt wel minstens één andere persoon nodig, die met je wil communiceren over het onderwerp dat je hebt opgegeven. Is er niemand die met je wil communiceren, dan heb je ook geen nieuwsgroep meer. De enige die iets kan verbieden, is de eigenaar van de computer waar je een nieuwsgroep op wilt starten. Als deze eigenaar geen nieuwsgroepen op zijn computer wil hebben, die over drugs handelen, dan gebeurt het ook niet. In zo'n geval kun je voor een paar duizend gulden zelf een computer kopen, voorzien van de benodigde software en telefoonlijnen en je begint je eigen nieuwsgroep (zie onder andere ook 'netiquette').
En dit gebeurt. Lang niet alle nieuwsgroepen zijn op Internet aanwezig. Er zijn schattingen dat maar de helft van het totaal aan nieuwsgroepen ook op Internet aanwezig is. De rest is decentraal en alleen maar via een direct telefoonnummer te bereiken.
Velen vinden het lastig om het verschil te ontdekken tussen Usenet en e-mail. Het lijkt - op het oog - inderdaad sterk op elkaar. Het grote verschil is: met e-mail richt je je tot één persoon (of een groep personen, die je zelf uitkiest) en met Usenet komt je bericht terecht op een platform, dat in principe door de hele wereld gelezen kan worden.
Op Usenet bestaan er naar schatting 3500 nieuwsgroepen, waar vermoedelijk zes miljoen mensen actief aan deelnemen (en nog veel meer passief naar kijken: de 'lurkers').
