Inheemse dieren

Gedigitaliseerd Ensie (1950)

Gepubliceerd op 15-02-2023

Beschermde diersoorten

betekenis & definitie

Artikel 22 van de in oktober 1973 van kracht geworden Natuurbeschermingswet schept de mogelijkheid, een inheemse dier- (en ook plante)soort, waarvan het voortbestaan wordt bedreigd en die niet op grond van een andere bestaande wettelijke bepaling (Jachtwet, Vogelwet, Visserijwet) tegen uitroeiing kan worden beschermd, volledige bescherming te geven.

Hoewel al in de Troonrede van 1928 voor het eerst over een dergelijke wet werd gesproken, heeft het nog 45 jaar moeten duren, voor een dergelijke wet inderdaad van de grond kwam. Inmiddels is de noodzaak tot beschermende maatregelen alleen maar groter geworden. Behalve de al in historische tijden door de mens uitgeroeide wolf, beer, eland en bever, zijn sinds het begin van onze eeuw talrijke diersoorten geheel verdwenen of zo zeldzaam geworden, dat zij gedoemd lijken alleen nog als herinnering te blijven voortleven. De aantallen ooievaars, steen- en kerkuilen, en nog een groot aantal andere soorten nemen met schrikbarende snelheid af. Verschillende inheemse diersoorten vindt men nog uitsluitend in afgesloten reservaten, omdat zij alleen daar nog de vereiste ruimte, rust en een geschikt milieu vinden. Deze alarmerende situatie, al sinds jaar en dag door talrijke biologen en gelukkig (of helaas; omdat hieruit blijkt hoe overduidelijk ernstig de toestand is) de laatste jaren ook door steeds meer leken onderkend, is allereerst een gevolg van de neveneffecten van de industriële, civiel- en cultuurtechnische activiteiten, die onvermijdelijk gekoppeld lijken te zijn aan de huidige maatschappij. Naast deze toenemende verslechtering van de kwaliteit van het milieu in het algemeen heeft ook de intensieve recreatie in de vrije natuur de nodige negatieve bijverschijnselen, vooral waar deze gepaard gaat met het verzamelen en vangen van dieren. Dit gebeurt zowel door particuliere 'natuurliefhebbers', die i.p.v. een hond of kat een exclusiever huisdier willen hebben, en moerasschildpadjes, salamanders of padjes gaan houden, als door gewiekste handelaars, die in de nieuwe terug-naar-de-natuurtrend een goed belegde boterham vermoeden en op commerciële schaal aan het vangen en verhandelen slaan.

Om te voorkomen dat door dergelijke praktijken de treurige situatie voor onze inheemse dierenwereld nog verslechtert, verleent de nieuwe Natuurbeschermingswet een aantal van de meest bedreigde diersoorten (45 in totaal) volledige, officiële bescherming. Ook alle ondersoorten en variëteiten van de in deze wet genoemde diersoorten vallen onder de bepalingen, volgens welke het verboden is om:

a) een dier, behorende tot een beschermde soort, te vangen of te doden of hiertoe pogingen in het werk te stellen;
b) een dier, behorende tot een beschermde soort, een dood lichaam, ei, foetus, larve daarvan, al dan niet geprepareerd, of een deel daarvan, onder zich te hebben of te koop aan te bieden (tenzij men kan aantonen dat men reeds voor de wet van kracht werd, hiervan in het bezit was);
c) zonder noodzaak een dier, behorend tot een beschermde soort, te verontrusten of zijn nest of hol te verstoren dan wel te beschadigen, alsmede een nest van een dergelijk dier te bemachtigen, onder zich te hebben of te koop aan te bieden.

Als beschermde diersoort in de zin van de Natuurbeschermingswet gelden voor het hele land:

a. Zoogdieren (Mammalia)

Bruinvis (Phocoena phocoena)

Tuimelaar (Tursiops truncatus)

Hamster (Cricetus cricetus)

Eikelmuis (Eliomys quercinus)

Hazelmuis (Muscardinus avellanarius)

Vleermuizen, alle soorten (Chiroptera)

b. Reptielen (Reptilia)

Moerasschildpad (Emys orbicularis)

Slangen, alle soorten (Serpentes)

Hagedissen, alle soorten (Sauria)

c. Amfibieën (Amphibia)

Kikkers en Padden, alle soorten (Salientia)

Salamanders, alle soorten (Caudata)

d. Vissen (Pisces)

Rivierdonderpad (Cottus gobio)

Gestippelde alver (Alburnoides bipunctatus)

Kleine modderkruiper (Cobitis taenia)

Grote modderkruiper (Misgurnus fossilis)

Bermpje (Nemachilus barbatulus)

Elrits (Phoxinus phoxinus)

Bittervoorn (Rhodeus amarus)

Meerval (Silurus glanis)

Rivierprik (Lampetra fluviatilis)

Beekprik (Lampetra planeri)

e. Insekten (Insecta)

Vliegend hert (Lucanus cervus)

Grote vuurvlinder (Thersamonia dispar)

f. Kreeftachtigen (Crustacea)

Rivierkreeft (Astacus astacus)

g. Slakken (Gastropoda)

Wijngaardslak (Helix pomatia)

Om het doel van de beschermende maatregelen zoveel mogelijk te bevorderen, is het belangrijk dat niet alleen de argeloze natuurliefhebber maar ook degenen die belast zijn met de controle op de naleving van de Natuurbeschermingswet, de genoemde soorten weten te onderscheiden. Met dit oogmerk heeft het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, waaronder de Natuur- en Landschapsbescherming ressorteert, een brochure laten samenstellen met natuurgetrouwe afbeeldingen en een beknopte beschrijving van de beschermde diersoorten.

< >