een manier om met zogenaamde ponskaarten en daarbij behorende machines moeilijke en omvangrijke boekingen en telopdrachten, b.v. bij grote industrieën, banken, bureaus, sneller uit te voeren. Uitvinder is Hermann Hollerith (1860-1929), Amerikaans statisticus, die in 1880 meewerkte aan de volkstelling in de Verenigde Staten.
Het idee kwam toen bij hem op de statistische gegevens te verwerken door middel van ponskaarten. Deze kaarten zijn iets langer en smaller dan briefkaarten en bevatten rechthoekige gaatjes, waarvan het aantal en de positie speciale betekenis hebben, b.v. omtrent leeftijd en beroep van de betrokken persoon. De kaarten worden in een machine geplaatst, waarin ze langs fijne borsteltjes glijden, die bij de gewenste opening volgens een elektromagnetisch principe een stroomkring sluiten; ze worden dan automatisch gesorteerd en per groep geteld. Er kunnen 60 000 ponskaarten per uur verwerkt worden. Ponskaarten worden ook gebruikt voor de automatische afstelling van machines volgens de gegevens die er van tevoren op zijn „gecodeerd”, b.v. bij muziekautomaten, weefstoelen, draaibanken en zetmachines in de drukkerij.
