Sint Josephs Gezellenvereniging - De Sint Josephs Gezellenvereniging in A., opgericht in 1868, was de tweede en al spoedig belangrijkste afdeling in Nederland van deze verenigingen van r.-k. arbeiders, de eerste van deze aard, die gemodelleerd waren naar de door Adolf Kolping (1813-1865) in Duitsland gestichte "Gesellenvereine". Zij wijdden zich, onder bescherming van de hogere beroepsstanden, aan de behartiging van de maatschappelijke en huiselijke belangen van de leden. Zij zijn geen vakverenigingen, al houden zij zich wel bezig met de verbetering van de vakbekwaamheid. Tot ver in de twintigste eeuw bleef hun invloed onder de r.-k. arbeiders aanzienlijk. Het hoofdkwartier, het Van Nispenhuis*, met de Sint Hubertuskapel (ingewijd in 1876), was aan de Stadhouderskade tegenover het Eerste Weteringplantsoen.
De eerste preses-priester was jhr H.C.J.M. van Nispen tot Sevenaer, de naamgever aan het huis, dat op 1 febr. 1977 afbrandde. In 1986 kocht de gemeente de ruïne van het Van Nispenhuis voor ƒ 700.000 en op 17 mrt. van dat jaar werden de restanten van het Van Nispenhuis gesloopt. De ervoor in de plaats gekomen nieuwbouw bestaat uit een hoog voorgebouw met een ovaal grondvlak, aansluitend op de huizenrij. Van de oude bebouwing resteert alleen nog het torentje van Van Nispen. In 1994 koos de Hogeschool van Amsterdam het gebouw als domicilie voor haar Centraal Bureau.
LIT. Fred Thomas, Praeses Van Nispen en zijn werk, 1936; H.J.M. Roetemeijer, De Sint Josephsgezellen en hun Van Nispenhuis, O.A. 1977, 176; Van Nispenhuis-gat is gevuld, O.A. 1992, 166.
