Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Baileybrug

betekenis & definitie

is een militaire hulpbrug, gemaakt van pasklaar vervaardigde onderdelen, volgens het meccano-principe. Ze werd uitgedacht en voor het eerst gemaakt door den Engelsman (Sir) Donald Coleman Bailey (commandeur Orde v.

Oranje-Nassau, 4 Dec. 1947), die in 1940, na de terugtocht der Engelsen bij Duinkerken, belast werd met het ontwerpen van een nieuw type legerbrug.De bestaande legerbruggen hadden een draagvermogen van niet meer dan 26 ton. De moderne strijdmiddelen maakten het noodzakelijk, dat dit tot minstens 40 ton werd opgevoerd. Voorts eiste men, dat de onderdelen in een standaardtruck vervoerd en door elke fabriek van staalconstructies gemaakt zouden kunnen worden, dat de brug op eenvoudige wijze en dus snel te monteren zou zijn en dat uit de onderdelen, naar behoefte, zowel lichte als zware bruggen samengesteld zouden kunnen worden.

In Jan. 1941 was Bailey met zijn ontwerp gereed, vijf maanden later had een proefbrugslag plaats, waarbij een brug van 70 voet lengte in 36 min. gereed kwam. Van toen af werden door een groot aantal constructeurs duizenden tonnen onderdelen voor Baileybruggen, zowel in Engeland als in Amerika gefabriceerd.

Oorspronkelijk ontworpen als vaste onderdekbrug, heeft de ontwikkeling er toe geleid, dat men bovendekbruggen, intrekbare bruggen, hef- en hangbruggen van de Bailey-meccanosoort heeft gemaakt. Ten slotte werden van Bailey-eenheden ook pijlers gemaakt, waardoor men bij grotere rivierovergangen twee of meer vaste bruggen tot een grote brug kon verenigen. In totaal werden meer dan 200 mijlen vaste bruggen en 40 mijlen pontonbruggen gemaakt. In de V.S. kostte de brug ongeveer $ 900 000,— per mijl.

Het voornaamste element van deze meccanoconstructie wordt gevormd door het raam, dat 10 voet lang en 5 voet hoog is en dat 600 pond weegt, waardoor het door 6 man gedragen kan worden. Door deze ramen naast (max. 3) en op elkaar (max. 3) te plaatsen kan de sterkte worden opgevoerd en is het mogelijk de spanwijdte te variëren van 30 tot 220 voet en het draagvermogen van 10 tot 100 ton. Hierbij moet er rekening mee worden gehouden, dat bij een constante constructievorm het draagvermogen met de spanwijdte afneemt. Een grote variatie in toepassing en aanpassing aan plaatselijke omstandigheden wordt daardoor mogelijk. Er zijn pijlers gebouwd van 70 voet hoogte, men heeft solide tweerichtingsverkeerbruggen geconstrueerd en ook Bailey-hangbruggen gemaakt van 200-400 voet met een draagvermogen van 40 ton. Het plaatsen van hangbruggen gaat weliswaar veel langzamer dan dat van vaste bruggen, maar in bergterrein zijn hangbruggen onmisbaar.

Voor de verdere constructie-onderdelen en voor de wijze waarop de brug geslagen wordt, zij naar de hieronder aangegeven literatuur verwezen. Fig. i. geeft het lanceren van een 160 voet lange Baileybrug, fig. 2 geeft de dwarsdoorsnede van zulk een brug en fig. 3 de voornaamste constructie-onderdelen van een raam.

De Baileybrug is in de eerste plaats een tactische hulpbrug voor het overzetten van infanterie, pantsermateriaal en artillerie in grote hoeveelheden, na onderdrukking van de vijandelijke handvuurwapenen en het waargenomen artillerievuur ; voorts een aanvalsbrug als de eigen oever nog onder zwak vijandelijk vuur ligt. Voorts is de Baileybrug toegepast op de verbindingslijnen (ook voor spoorwegverkeer) en ten slotte als havenhoofd bij de kunstmatige havens in Normandië (1944) {z Wereldoorlog II).

Bij de veldtocht in Noord-Afrika vond de Baileybrug slechts weinig toepassing, des te meer in Italië,waar vele Baileybruggen gebouwd zijn en wel meer dan 3000 vaste bruggen met een totale lengte van meer dan 55 mijl. Ook in Frankrijk en België zijn er vele gebouwd, terwijl in Duitsland de bruggen over de Rijn het hoogtepunt vormen van de Bailey bruggenbouw in Europa. De langste Baileybrug werd door de Engelsen gelegd (meer dan 5000 voet). Ook bij de bevrijding van Nederland werden verscheidene Baileybruggen door of met de hulp van Nederlandse genietroepen gebouwd.

Het ideaal waarnaar gestreefd wordt is het ontwerp voor een brug, die aan alle omstandigheden van terrein en militair vervoer kan worden aangepast. In dat opzicht was Bailey met zijn ontwerp een pionier. Het ontwerp is echter nog voor belangrijke verbetering vatbaar. In onvoorziene omstandigheden was de aanpassing van de Baileybrug nog onvolkomen. De Baileybrug is nog niet de uiteindelijke militaire brug, maar beter dan iedere andere.

Lit.: Donald G. Bailey, De geschiedenis van de Baileybrug (uit: „London calling”); C. W. J. Groothof, Bailey-bruggen, De Ingenieur, 12 Oct. 1945; The military Engineer, Mrt 1946 (zie ook Mil. Spectator 1946.no 4); H.

T. J. M. Lohmeijer, De gewelddadige Rijnovergangen van de Amerikaanse legers, Mil. Spectator, Febr. 1946.

< >