Theuerdank

betekenis & definitie

Theuerdank (Teuerdanck) is de titel van een beroemd Duitsch gedicht van allegorischen inhoud uit het begin der 16de eeuw, hetwelk onder het beeld van eene reis met de bedoeling eene gemalin te verwerven de lotgevallen voorstelt van keizer Maximiliaan I. Het vermeldt, hoe Theuerdank (de in heldendaden zich verheugende Max) op zijn togt naar Ehrenreich (Maria van Bourgondië), de dochter van koning Ruhmreich (Karel de Stoute), door drie van zijne vijanden opgestookte hoofdlieden, Furwittig (onbezonnenheid der jeugd), Unfalo (ongevallen van den naauwelijks volwassen leeftijd) en Neidelhart (staatkundige en andere vijanden van den rijperen ouderdom) belemmerd en in allerlei gevaarlijke avonturen gewikkeld wordt, waaraan hij echter met moed en kracht het hoofd biedt, zoodat hij de bruid verwerft en tot gemalin verheft, terwijl de voortvlugtige hoofdlieden veroordeeld en als misdadigers ter dood gebragt worden. Gemelde avonturen, vooral ongevallen, den Keizer op de jagt of in het gevecht overkomen, vormen de kern van het gedicht, waarvan men de dichterlijke waarde niet zeer hoog kan stellen. De vinding en het eerste ontwerp van dit gedicht zijn afkomstig van Max zelven, en de eigenlijke bewerking waarschijnlijk van Max Treizsauerwein, eindelijk eene nog meer uitvoerige van diens geheimschrijver Melchior Pfinzing, in 1481 te Nürnberg geboren en in 1535 als proost van St. Victor te Mainz overleden. Het gedicht is keurig gedrukt door den Augsburger boekdrukker, lettergieter en papiermaker Hans Schönsperger. Deze uitgave zonder jaartal (1517), van welke ruim 40 exemplaren op pergament, is versierd met prachtige hoofdletters en 118 fraaije houtsneden. De tweede uitgave (1519) komt vrij wel met de eerste overeen, maar van de derde (1537) zijn de houtsneden afgesleten en flaauw. Pfinzing heeft bij sommige exemplaren eene verklaring gegeven der allegorie, terwijl verdere ophelderingen verstrekt werden door Sebastian Frank in zijn „Teutscher Nation Chronik”. Ook is dit gedicht meermalen omgewerkt, alsmede in andere talen overgezet. Eene naauwkeurige uitgave van den oorspronkelijken tekst werd geleverd door Halfaus (1836).