Kempelen (Wolfgang van), uitvinder van een automaat-schaakspeler, werd geboren te Presburg uit een adellijk Hongaarsch geslacht op den 23sten Januarij 1733. Reeds vroeg betoonde hij een ongemeenen aanleg voor de werktuigkunde, doch aanvaardde eene betrekking bij de Hof kanselarij te Weenen, waar hij opklom tot den rang van hofraad en den 26sten Maart 1803 overleed. Wegens zijne bekwaamheid als schaakspeler was hij aan het Hof van Maria Theresia zeer gezien. Hij toonde haar in 1769 eene door hem uitgevondene schaakmachine, namelijk een beeld in Turksch gewaad en vóór eene tafel met een schaakbord gezeten.
Dit beeld zette nagenoeg elken speler mat. Hoe de uitvinder het spel bestuurde bleef steeds verborgen. Zijn automaat baarde groot opzien te Parijs en in 1786 ook in Engeland. Na zijn dood werd dit werktuig verkocht; het bevond zich in 1812 in de Villa Bonaparte te Milaan, in 1819 te Londen en in 1822 wederom te Parijs. — Nog kunstiger was de door Kempelen in 1778 uitgevondene spreekmachine, zamengesteld uit blaaswerktuigen en kleppen. Werden die naar eisch in beweging gebragt, zoo kon de machine alle lettergrepen duidelijk uitspreken. Ook vervaardigde hij een geschrift over het „Mechanismus der menschlichen Sprache (1791)”.
